Łowiectwo

Polski Związek Łowiecki uzyskał tytuł Symbol Odpowiedzialności Społecznej 2022.

Gatunki łowne

Łoś

W latach 90. XX wieku miał miejsce znaczny spadek liczebności łosia w Polsce i na przełomie wieków jego krajowa populacja osiągnęła stosunkowo niski poziom, niespełna 2 tys. osobników. Stąd od roku 2001/02 wstrzymano polowania na ten gatunek. Od początku obecnego wieku populacja łosi w kraju wykazywała nieprzerwany trend wzrostowy (Rys. 1). Wiosną 2019 roku w obwodach dzierżawionych ich liczebność oszacowano na 23,7 tys. osobników. Była więc ona 12,5 razy wyższa niż w 2001 roku (Rys. 1). Znacząco powiększył się także areał występowania łosi. W 2001 roku obecność tego gatunku odnotowano w 8,7% obwodów łowieckich, podczas gdy w 2019 roku w 38,4% obwodów. Zatem udział obwodów, w których zarejestrowano ten gatunek, zwiększył się 4,4 razy.

Areał licznego występowania łosi obejmuje północno-wschodnią i wschodnią część kraju (Rys. 2). W 2019 roku najwyższe zagęszczenie tego gatunku na 1000 ha powierzchni leśnej odnotowano w okręgu suwalskim – 16,5 osobników, a kolejnymi były: łomżyński – 11,1, białostocki – 11,1, białostocki – 11,1, chełmski – 10,4 i ciechanowski – 10,2 osobników. W siedmiu okręgach nie zarejestrowano obecności tego gatunku (bielski, krośnieński, legnicki, leszczyński, opolski, nowosądecki i wałbrzyski), a były one położone głównie na południu kraju (Rys. 2).

Krajowa liczebność łosi w 2019 roku była o 14% wyższa niż w roku poprzednim. Skala wzrostu była jednak zróżnicowana regionalnie. W okręgach z najwyższymi zagęszczeniami tego gatunku, jego stany zwiększyły się w latach 2018-2019 zwykle o kilka procent. Znaczniejszy wzrost, nawet o 50% i więcej, miał najczęściej miejsce w okręgach ze stosunkowo nielicznym dotąd występowaniem łosi, na przykład w pilskim, piotrkowskim i rzeszowskim.

Jeleń szlachetny

W latach 2001-2013 liczebność jeleni w Polsce wykazywała stały trend wzrostowy, w wyniku którego zwiększyła się niemal dwukrotnie – z 92 do 178 tys. osobników w obwodach dzierżawionych. Podczas kolejnych trzech lat obserwowano praktyczną stabilizację stanów tego gatunku, na poziomie około 180 tysięcy (Rys. 3). Tymczasem w 2017 roku nastąpił gwałtowny skok rejestrowanych stanów jeleni, do 241 tys. osobników. Nie było to jednak spowodowane rzeczywistym zwiększeniem się populacji tego gatunku, lecz wynikało przede wszystkim z korekty szacunkowych ocen jego liczebności na podstawie wyników metodycznych liczeń przeprowadzonych w niektórych rejonach kraju. W ostatnich latach odnotowano niewielki spadek liczebności jeleni, do 229 tys. osobników w obwodach dzierżawionych w 2019 roku, czyli o 5% w stosunku do szczytowego roku 2017 (Rys. 3). Gatunek ten występuje licznie w obwodach zarządzanych przez ośrodki hodowli zwierzyny (obejmujących często duże kompleksy leśne), stąd łączna jego liczebność we wszystkich krajowych obwodach była znacznie wyższa od podanej powyżej, na przykład w latach 2017- 2018 wynosiła 276-287 tys. osobników.

W pierwszych latach obecnego wieku odstrzał jeleni w obwodach dzierżawionych utrzymywał się na poziomie 30-32 tys. sztuk. Potem nastąpił wyraźny wzrost pozyskania, do 83,2 tys. sztuk w roku łowieckim 2018/19. Było więc ono 2,7-krotnie większe od rejestrowanego na początku wieku (Rys. 3). Zagęszczenie jeleni i ich pozyskanie na jednostkę powierzchni są wyraźnie zróżnicowane regionalnie. Wysokie pozyskanie realizowane jest przede wszystkim w zachodniej części kraju (Rys. 4). W roku 2018/19 przodowały pod tym względem okręgi: szczeciński – 26,4 sztuki na 1000 ha powierzchni leśnej, wałbrzyski – 25,5, koszaliński – 23,2, opolski – 19,7 i leszczyński – 19,6. W centrum i na wschodzie kraju odstrzał był zwykle niższy. Najmniejsze pozyskanie w roku 2018/19 odnotowano w okręgu warszawskim – 0,3 sztuki na 1000 ha lasów, a niskie wartości stwierdzono także w sąsiednich okręgach: skierniewickim – 2,0, siedleckim – 2,3 i radomskim – 2,9 (Rys. 4).

Daniel

W ostatnich dziesięcioleciach areał występowania i liczebność danieli w Polsce stopniowo się zwiększały. Trend ten kontynuowany był w pierwszej dekadzie XXI wieku, a tempo wzrostu populacji tego gatunku było wtedy stosunkowo wysokie (Rys. 5). W 2001 roku obecność danieli została odnotowana w 6,3% obwodów dzierżawionych, a jego wiosenną liczebność oceniono na 5,9 tys. osobników, podczas gdy z 2011 roku stwierdzono go w 14,5% obwodów, a liczebność wynosiła 19,6 tys. osobników. Zatem obszar występowania danieli w latach 2001-2011 zwiększył się około 2 razy, a jego liczebność około 3 razy.

Kolejne lata przyniosły wyraźne wyhamowanie wzrostu liczebności danieli w Polsce (Rys. 5). Jednak nadal powiększał się areał występowania tego gatunku. Przykładowo, w 2015 roku liczebność tych zwierząt (20, 4 tys.) była niewiele większa w porównaniu z rokiem 2011, lecz udział obwodów z ich występowaniem zwiększył się do 16,7%. W ostatnich latach stany danieli nie wykazywały już wyraźnego trendu wzrostowego, lecz raczej wahania z roku na rok (Rys. 5). Wiosną 2019 roku ich obecność odnotowano w 17,7% obwodów dzierżawionych, a liczebność oszacowano na 21,5 tys. osobników. Gatunek ten często występuje w łowiskach zarządzanych przez ośrodki hodowli zwierzyny. Stąd łączna krajowa liczebność danieli we wszystkich obwodach łowieckich jest wyraźnie wyższa od wartości podanych powyżej, na przykład w latach 2016-2018 wynosiła 29,1-30,3 tys. osobników. W 2019 roku obecności danieli nie odnotowano jedynie w dwóch wschodnich okręgach: chełmskim i łomżyńskim (Rys. 6). Jednak w szeregu okręgów gatunek ten bytował w niewielu obwodach, stąd średnie zagęszczenia na jednostkę powierzchni lasów na poziomie okręgowym często bywały bardzo niskie. Najwyższy udział obwodów z występowaniem danieli wiosną 2019 roku stwierdzono w okręgu leszczyńskim (84%), a drugim w kolejności był poznański (51%). Tamtejsze populacje posiadały także relatywnie wysokie zagęszczenia, odpowiednio 30,9 i 12,4 osobników na 1000 ha powierzchni leśnej. W dziewięciu okręgach wiosenne zagęszczenie danieli mieściło się w zakresie 5-10 osobników na 1000 ha lasów, tj. w elbląskim, katowickim, konińskim, koszalińskim, łódzkim, opolskim, skierniewickim, toruńskim oraz wrocławskim (Rys. 6).

Stabilizacja populacji danieli w ostatnim okresie w skali kraju nie oznacza braku wyraźniejszych zmian lokalnych. W latach 2011-2019 w niektórych okręgach, zwykle ze stosunkowo niewielkimi stanami tego gatunku, odnotowano kilkukrotny wzrost jego liczebności, na przykład w ciechanowskim, lubelskim i siedleckim. Stwierdzono także przypadki istotnych spadków wielkości lokalnych populacji, na przykład o 30-40% w okręgu gdańskim i gorzowskim. Pozyskanie danieli w obwodach dzierżawionych zwiększało się wraz z postępującym wzrostem ich populacji, z 1,7 tys. sztuk w roku łowieckim 2001/02 do 7,2 tys. sztuk w roku 2016/17, po czym zmniejszyło się do 6,6 tys. sztuk w roku 2018/19 (Rys. 5). W skali okręgów najwyższym pozyskaniem na jednostkę powierzchni wyróżniał się oczywiście okręg leszczyński, gdzie w roku 2018/19 odstrzelono 13,1 sztuk na 1000 ha lasów, a następnymi w kolejności były: toruński – 4,1, poznański – 4,0 oraz opolski – 3,5.

Sarna

W latach 2001-2017 obserwowano zwiększanie się liczebności saren w Polsce, przerywane okresowo krótkimi okresami stabilizacji (Rys. 7). Stan wiosenny oszacowany wiosną 2017 roku, wynoszący 872 tys. osobników, był 1,6 razy większy niż w 2001 roku, kiedy wynosił 545 tys. osobników. W latach 2017-2019 nastąpił niewielki spadek liczebności saren (o 4%), do 834 tys. osobników. Pozyskanie tego gatunku w pierwszej dekadzie XXI wieku wahało się w granicach od 122 do 162 tys. sztuk. Następnie wzrosło do 196-200 tys. sztuk w latach 2016/17-2018/19, co jest wartością około 1,5 razy większą od notowanej w pierwszych latach obecnego wieku (Rys. 7).

Regionalne zróżnicowanie pozyskania saren w Polsce nie jest tak znaczne, jak w przypadku innych gatunków jeleniowatych (Rys. 8). W roku 2018/19 cztery okręgi z najwyższym pozyskaniem na jednostkę powierzchni, tj. na 1000 ha powierzchni ogólnej, położone były na południowym zachodzie kraju: opolski – 14,7, wrocławski – 13,8, legnicki – 11,8, leszczyński – 11,6, natomiast cztery okręgi z najniższym pozyskaniem zlokalizowane były na północnym wschodzie: białostocki – 3,1, łomżyński – 3,3, ostrołęcki – 4,0, suwalski – 4,4 (Rys. 8).

Stabilizacja wielkości pozyskania saren, obserwowana w skali kraju w latach 2016/17- 2018/19 (Rys. 7), miała także miejsce w większości okręgów. Wahania liczby odstrzelonych osobników najczęściej nie przekraczały bowiem kilku procent. Jednak w niektórych okręgach nastąpiły w tych latach istotniejsze zmiany, tj. zarówno spadek do 20-25% (Bydgoszcz, Piła, Zielona Góra), jak i wzrost do 25-30% (Chełm, Zamość).

Dzik

Od początku XXI wieku populacja dzików w Polsce zwiększała się, osiągając maksymalny poziom w 2014 roku (Rys. 9). Wczesnowiosenną liczebność tego gatunku w obwodach dzierżawionych oszacowano wtedy na 258 tys. osobników. Wzrostowi stanów dzików sprzyjała między innymi umiarkowana eksploatacja łowiecka. Wielkość odstrzału zrealizowanego w tamtych latach zwykle była bowiem wyraźnie niższa od liczebności tych zwierząt przed okresem rozrodu. Jednak w latach 2014-2016 pozyskanie dzików zwiększyło się skokowo, dorównują najpierw stanom wiosennym, a następnie znacznie je przekraczając (Rys. 9). W sezonie łowieckim 2015/16 odstrzał tego gatunku w kraju osiągnął największą z dotychczas odnotowanych wartości, wynoszącą 310,3 tys. sztuk w obwodach dzierżawionych.

Taka intensyfikacja eksploatacji populacji dzików zainicjowała istotny spadek ich liczebności. Wprawdzie w następnych latach wysokość odstrzału była już mniejsza niż w szczytowym roku 2015/16, jednak wykonany on został na znacząco zmniejszonej populacji (Rys. 9). Stąd pozyskanie zarejestrowane w roku 2017/18, wynoszące 308,6 tys. sztuk, było 1,6 razy wyższe od stanów wiosennych 2017, a w roku 2018/19, kiedy odstrzelono 242,2 tys. sztuk, było to 3 razy więcej niż liczebność oszacowana w marcu 2018 roku. Ponadto, w latach tych miały także miejsce podwyższone ubytki dzików z innych przyczyn niż typowe polowania (odstrzał sanitarny, nie wliczany do pozyskania podanego powyżej, oraz upadki), wynoszące odpowiednio 21,4 i 19,7 tys. sztuk. W rezultacie, odstrzał redukcyjny prowadzony w związku z zapobieganiem rozprzestrzenianiu się Afrykańskiego Pomoru Świń, doprowadził do wyraźnego ograniczenia krajowej liczebności dzików, do 66,1 tys. osobników w obwodach dzierżawionych wiosną 2019 roku. Nastąpił więc niemal 4-krotny spadek liczebności tego gatunku w stosunku do szczytowego roku 2014 (Rys. 9). Zachodnia część Polski od dawna charakteryzowała się wyższym pozyskaniem dzików na jednostkę powierzchni łowisk niż inne rejony kraju. Podobne zróżnicowanie miało miejsce w roku 2018/19 (Rys. 10). Najwyższą wartość pozyskania odnotowano w okręgu szczecińskim – 25,8 sztuk na 1000 ha powierzchni ogólnej, natomiast następnymi w kolejności były okręgi: legnicki – 20,8, koszaliński – 19,5, wrocławski – 19,4 i wałbrzyski – 19,3. Stosunkowo wysoki odstrzał występował także w innych okręgach na północy i częściowo na południu, natomiast niski w centrum i na wschodzie (Rys. 10). Okręgami z najniższym odstrzałem na jednostkę powierzchni łowisk były: bialskopodlaski – 1,8, ostrołęcki – 2,4, chełmski – 2,6, płocki – 2,6, łomżyński – 2,7 i nowosądecki – 2,8 sztuk na 1000 ha.

Spadek stanów dzików w latach 2014-2019 nastąpił we wszystkich rejonach kraju (Rys. 11). Szczególnie duże ograniczenie populacji tego gatunku miało miejsce w północnowschodniej części Polski, czyli w rejonie występowania Afrykańskiego Pomoru Świń. W dwóch położonych tam okręgach, tj. w bialskopodlaskim i chełmskim, liczebność dzików zmniejszyła się w wymienionym okresie 11 razy, w białostockim około 9 razy, a w łomżyńskim niemal 7 razy. W większości pozostałych okręgów odnotowano 3-6–krotny spadek wiosennych stanów tych zwierząt. Mniejsza redukcja miała miejsce w pojedynczych okręgach północnej i zachodniej części kraju (gdański, jeleniogórski, legnicki i wałbrzyski), gdzie liczebność odnotowana w 2019 roku była 2,0-2,5 razy mniejsza w porównaniu z rokiem 2014.

Wiosną 2019 roku najniższe zagęszczenia dzików na 1000 ha powierzchni ogólnej stwierdzono w okręgach: łomżyńskim – 0,7, płockim – 0,8, bialskopodlaskim – 0,9 i chełmskim – 0,9, białostockim – 1,0, krośnieńskim – 1,0, płockim i siedleckim 1,0. Najwyższe wartości stwierdzono w jeleniogórskim – 6,7, legnickim – 6,5, koszalińskim – 6,4, wałbrzyskim – 6,3 i wrocławskim – 6,3 (Rys. 11).

Jenot

Występowanie i pozyskanie jenotów rejestrowane jest w krajowej sprawozdawczości łowieckiej od roku 2002/03, ponieważ wcześniej gatunek ten pozostawał okresowo poza listą zwierząt łownych. W 2003 roku odnotowano go w 65,3% obwodów łowieckich, natomiast w roku 2010 już w 88,1% obwodów, co wskazuje na znaczący wzrost areału występowania. W kolejnych latach obserwowano wprawdzie coroczny, ale już stosunkowo niewielki wzrost liczby obwodów, w których myśliwi zarejestrowali ten gatunek. W 2019 roku występował on w 94,7% obwodów łowieckich. Przebieg zmian wysokości odstrzału jenotów podczas ostatnich kilkunastu lat można podzielić na cztery etapy (Rys. 14): wyraźny wzrost w latach 2002/03-2005/06, stosunkowo niewielkie wahania w granicach 10,9-12,3 tys. sztuk w okresie 2006/07-2011/12, kolejną fazę znaczącego wzrostu w latach 2012/13-2015/16 (do szczytowego poziomu 16,8 tys. sztuk), a następnie ponowny okres praktycznej stabilizacji na poziomie 15,4-16,4 tys. sztuk w latach 2016/17-2018/19.

Zakres zmian pozyskania jenotów w skali okręgów był w ostatnim okresie mocno zróżnicowany, od znacznego wzrostu do niewielkiego spadku, co częściowo wynika zapewne z przypadkowości związanej z niewielkim poziomem odstrzału tego gatunku w wielu rejonach kraju. W niektórych okręgach w latach 2011/12-2018/19 nastąpił nawet 3-5 – krotny wzrost wysokości odstrzału, a były one częściej położone w centrum, na wschodzie i południu Polski (np. krakowski, lubelski, łódzki, radomski, tarnowski), niż w północnej i zachodniej części kraju, gdzie zmiany był zwykle bardziej umiarkowane. Lokalne różnice w przebiegu zmian pozyskania jenotów nie spowodowały zasadniczych modyfikacji obrazu jego regionalnego zróżnicowania, ukształtowanego w poprzednich latach (Rys. 15). Wysoki odstrzał miał ostatnio miejsce na zachodzie i południowym zachodzie kraju, a w roku 2018/19 wyróżniały się pod tym względem okręgi: legnicki – 1,7 sztuk na 1000 ha powierzchni ogólnej, jeleniogórski – 1,5 koszaliński, opolski, szczeciński i zielonogórski – 1,4 oraz wrocławski 1,3. Najniższe pozyskanie odnotowano w okręgu skierniewickim – 0,01, a niskie wartości stwierdzono także innych okręgach położonych w centrum kraju, szczególnie w warszawskim – 0,09 i płockim – 0,1 (Rys.15).

Lis

Liczebność lisów w Polsce zaczęła się szybko zwiększać w ostatniej dekadzie XX wieku. Wzrost ten postępował nadal w pierwszych latach XXI wieku (Rys. 12). Jednak w latach 2006-2013 obserwowano już tylko wahania stanów tego gatunku w zakresie od 188 do 204 tys. osobników. Ostatnio zaznaczył się nawet lekki trend malejący i liczebność tych drapieżników na wiosnę 2019 roku, oszacowana na 182 tys. osobników, była o 10% mniejsza niż w roku 2013, kiedy odnotowano 202 tys. osobników (Rys. 12). Pozyskanie lisów zwiększyło się w pierwszych latach obecnego stulecia, lecz następnie wykazywało jedynie wahania z roku na rok, w granicach 123,6-154,1 tys. sztuk. W roku łowieckich 2018/19 odstrzelono 145,9 tys. sztuk (Rys. 12).

Niewielkie zmniejszenie się liczebności lisów, obserwowane w latach 2013-2019 w skali całego kraju, zaznaczyło się także w większości okręgów. W niektórych z nich skala redukcji populacji lisów była w tym okresie znacznie większa, na przykład w trzech okręgach wschodnich, tj. w białostockim, lubelskim i zamojskim, wynosiła 27-42%. Z drugiej strony, w kilku okręgach położonych w centralnej części kraju, tj. w kaliskim, piotrkowskim, radomskim, sieradzkim i skierniewickim, w wymienionym okresie odnotowano niewielki wzrost stanów tego gatunku, rzędu 7-11% . Pozyskanie lisów na 1000 ha powierzchni ogólnej łowisk w sezonie 2018/19 wynosiło w poszczególnych okręgach od 3,3 do 10,1 sztuk (Rys. 13). Najwyższy odstrzał odnotowano w okręgu krakowskim, a dwa z nim sąsiadujące należały także grupy przodującej pod względem pozyskania tych drapieżników: tarnowski – 9,4 oraz bielski – 8,9. Stosunkowo wysoki odstrzał lisów zrealizowano również w pasie rozciągającym się od okręgu leszczyńskiego – 9,8, przez kaliski – 8,9 i sieradzki – 8,8, po łódzki – 8,5. Niski poziom pozyskania w ostatnim sezonie odnotowano na północy i północnym-wschodzie kraju (Rys. 13), w okręgach: białostockim (3,3), suwalskim (3,3), elbląskim (3,7) i słupskim (3,7).

Inne drapieżniki

W sezonie 2010/11 pozyskano 4,4 tys. borsuków, 7,1 tys. kun (domowej i leśnej) oraz 2,2 tys. tchórzy. Odstrzał borsuków wzrósł nieznacznie w porównaniu z sezonem wcześniejszym, natomiast pozyskanie kun oraz tchórzy spadło. Wyżej wymienione gatunki drapieżników pozyskano praktycznie we wszystkich okręgach. Najwięcej borsuków odstrzelono w okręgu zielonogórskim (307 szt.), kun w bielskim (621 szt.), a tchórzy w olsztyńskim (191 szt.).

Najbardziej jednak powinny interesować nas wyniki monitoringu dotyczące pozyskania gatunków obcych drapieżników, tj. norki amerykańskiej oraz szopa pracza. Norki polują w najbliższym otoczeniu akwenów wodnych, a w skład ich diety wchodzą nie tylko drobne bezkręgowce i kręgowce, ale i gatunki łowne, takie jak piżmaki, oraz ptactwo wodne. W związku z tym stanowią realne zagrożenie dla naszej fauny. Szop pracz jest gatunkiem wszystkożernym, o bardzo zróżnicowanym składzie pokarmu. W Parku Narodowym „Ujście Warty” przeprowadzono badania kompozycji jego diety. Okazało się, że udział ptaków w konsumowanej przez szopy biomasie nie był tam zbyt wysoki (15%), a jaja ptaków stanowiły tylko 1%. Innym problemem wynikającym z rozprzestrzeniania się tego gatunku jest przenoszenie przez nie pasożytów i chorób groźnych dla ludzi i innych zwierząt. Problem ten może się nasilić, gdy szopy zajmą tereny zurbanizowane.

W sezonie 2010/11 pozyskano 3,7 tys. norek amerykańskich oraz 90 szopów praczy. Odstrzał szopa wzrósł w porównaniu z sezonem wcześniejszym o 32%, natomiast pozyskanie norki amerykańskiej utrzymuje się praktycznie na tym samym poziomie. Wiosną 2011 roku norkę amerykańską rejestrowano w 55% obwodów, natomiast szopa pracza w 11%. Porównując te dane z sezonem wcześniejszym, nie widać znaczącego wzrostu udziału obwodów ze stwierdzonym występowaniem tych gatunków.

Zając

W końcu XX wieku obserwowano zmniejszane się liczebności i pozyskania zajęcy w Polsce. Wyraźny, spadkowy trend pozyskania utrzymywał się jeszcze w pierwszej dekadzie obecnego wieku (Rys. 20). W latach 2001/02-2002/03 odstrzelono w kraju około 65 tysięcy tych zwierząt, podczas gdy w roku 2011/12 już tylko 9,7 tysięcy. W ostatnich latach tendencje spadkowe pozyskania uległy jednak wyhamowaniu i zaczęło się ono wahać z roku na rok na poziomie kilkunastu tysięcy sztuk, na przykład w roku 2018/19 wynosiło 13,4 tysiące (Rys. 20). Szacunkowe oceny liczebności zajęcy odnotowywane w sprawozdawczości łowieckiej wskazują nawet na powolny wzrost krajowych stanów tego gatunku w ostatnim okresie.

Od szeregu lat w niektórych okręgach, zwłaszcza położonych na zachodzie kraju, nie polowano już na zające (Rys. 21). W wielu innych odstrzał był ostatnio bardzo niski, rzędu kilku – kilkudziesięciu sztuk w skali okręgu, co w przeliczeniu daje wartość znacznie poniżej 1 sztuki na 1000 ha powierzchni polnej. Stosunkowo wysokie pozyskanie miało miejsce w niektórych okręgach położonych w centralnej i południowo-wschodniej Polsce. W roku 2018/19 wyróżniały się pod tym względem okręgi: lubelski – 4,2, tarnowski – 3,4, radomski – 3,3 oraz tarnobrzeski – 3,1 na 1000 ha pól (Rys.21). W okręgach z relatywnie wysokim poziomem pozyskania, w ostatnich latach nie obserwowano wyraźnych trendów jego wysokości, lecz raczej wahania w roku na rok, podobnie jak w skali całego kraju.

Spadek liczebności zajęcy w poprzednich dekadach wzbudził wśród myśliwych zainteresowanie zasiedleniami tego gatunku w celu wspomagania odbudowy jego populacji. Liczba wypuszczonych zajęcy zwiększała się od pierwszych lat obecnego wieku i osiągnęła poziom 5-6 tys. osobników w latach 2013/14-2014/15, po czym zmniejszyła się do 1,9 tysięcy w roku 2018/19.

Bażant

Przebieg zmian pozyskania bażantów w Polsce w XXI wieku zasadniczo różnił się od tendencji występujących u dwóch innych przedstawicieli polnej zwierzyny drobnej, zająca i kuropatwy. Nie obserwowano bowiem, tak jak w przypadku wymienionych gatunków, wyraźnego spadku wieloletniego, lecz nawet pewien wzrost pozyskania (Rys. 22). W ostatnim pięcioleciu 2014/15-2018/19 wysokość odstrzału bażantów wahała się bowiem od 72,7 do 88,5 tys. sztuk, ze średnią 79,8 tysięcy, która była o 14% wyższa od średniej dla pierwszych pięciu lat obecnego wieku, wynoszącej 70,0 tys. sztuk (63,3-79,3). Liczba wypuszczonych bażantów hodowlanych zwiększyła się z 67,0 tysięcy w roku 2001/02 do 110,4 tysięcy w roku 2014/15. Ostatnio zarysował się jednak pewien spadek wysokości zasiedleń, do 91,2 tys. osobników w roku 2018/19 (Rys. 22).

W roku 2018/19 bażanty pozyskiwano niemal we wszystkich okręgach, poza suwalskim, jednak w wielu z nich, zwłaszcza położonych na zachodzie i północy kraju, liczba odstrzelonych kogutów była niewielka (Rys. 23). Tradycyjnie, wysokie pozyskanie na jednostkę powierzchni łowisk odnotowano w rejonie Małopolski, tj. w okręgach: krakowskim – 29,4 sztuki na 1000 ha pól, tarnowski – 24,3 i bielskim – 17,6. Drugi z odznaczających się rejonów, choć już z niższym odstrzałem, położony był w centralnej części kraju i obejmował między innymi okręg sieradzki – 9,9, warszawski – 7,9 i płocki – 5,9. Na zachodzie wyróżniał się okręg zielonogórski, z pozyskaniem 8,2 sztuk/1000 ha (Rys. 23).

Zasiedlenia bażantami prowadzono w roku 2018/19 w większości okręgów, z wyłączeniem suwalskiego, ale skala tego zabiegu była lokalnie zróżnicowana. W niektórych okręgach wypuszczono ponad 10 osobników w przeliczeniu na 1000 ha terenów polnych: katowicki – 14,3, zielonogórski – 14,1, warszawski 13,3, sieradzki – 11,3, włocławski – 10,8. Czasami jednak około 1 lub mniej osobników na 1000 ha: łomżyński – 1,1, słupski – 1,1, olsztyński – 0,5 i krośnieński – 0,3. W 72% obwodów z zasiedleniami bażantów w roku 2018/19, wykazano jednocześnie odstrzał kogutów, zapewne przynajmniej częściowo ptaków wypuszczonych, pochodzących z hodowli wolierowej.

Kuropatwa

Liczebność kuropatw w Polsce zmniejszała się w ostatnich dziesięcioleciach, a szczególnie głęboki spadek nastąpił w latach 90. XX wieku. Spowodowało to znacznie ograniczenie polowań na te ptaki, lub wręcz ich zaprzestanie w wielu rejonach kraju. Zmniejszanie się pozyskania postępowało jeszcze na początku obecnego wieku (Rys. 24). W latach 2001/02 – 2003/04 strzelono w kraju 19,3-21,1 tys. sztuk, podczas gdy w roku 2011/12 już tylko 1,2 tysiące. Wyraźny spadek pozyskania w końcu pierwszej dekady XXI wieku zbiegał się w czasie z kolejną fazą zmniejszenia się liczebności kuropatw. W ostatnich latach liczba odstrzelonych kuropatw nie ulegała już dalszemu ograniczaniu, lecz wahała się na poziomie 0,6-0,8 tys. sztuk (Rys. 24).

W pierwszej dekadzie XXI wieku na kuropatwy polowano głównie w trzech sąsiadujących okręgach: kieleckim, tarnobrzeskim i tarnowski. Ostatnio rejon z niewielkim już pozyskaniem tych ptaków przesunął się bardziej na północ (Rys. 25). W roku 2018/19 obejmował on głównie kilka okręgów z rocznym odstrzałem od kilkudziesięciu do niespełna 200 ptaków, co w przeliczeniu na 1000 ha powierzchni polnej daje wartości znacznie poniżej 1 sztuki, na przykład: radomski – 0,4, kielecki i lubelski – 0,3, piotrkowski i skierniewicki – 0,2. Ponadto wyróżniał się pod tym względem także okręg leszczyński – 0,3 sztuki/1000 ha (Rys. 25).

Zasiedlenia kuropatw, głównie pochodzących z hodowli wolierowej, rozpoczęto regularniej stosować w Polsce w końcu ubiegłego wieku. Liczba wypuszczanych ptaków stopniowo wzrastała, do 36-39 tysięcy w latach 2011/12-2014/15. Potem nastąpił jednak spadek, do 12,5 tys. osobników w roku 2018/19. Celem tego zabiegu jest przede wszystkim wspieranie odbudowy populacji kuropatw. W roku 2018/19 tylko w 4% obwodów z zasiedleniami odnotowano jednocześnie odstrzał tego gatunku. Przykładem jest tu wspomniany okręg leszczyński, gdzie jednoczesne wypuszczenia i polowania realizowane były w pojedynczym obwodzie łowieckim.

Dzikie gęsi

W sezonie 2010/11 pozyskano tylko 9,9 tys. sztuk. Odstrzał spadł o 37% w porównaniu z najwyższym w ostatnim dziesięcioleciu, a o 14% w stosunku do sezonu wcześniejszego. (Rys. 31)

dzikie_gesi_wykres

Rys. 31. Pozyskanie dzikich gęsi w Polsce w sezonach 2001/02−2010/11

Pozyskanie gęsi miało miejsce praktycznie we wszystkich okręgach z wyjątkiem krakowskiego, gdzie nie strzelono ani jednego osobnika (Rys. 32). Natomiast w okręgu rzeszowskim, zamojskim, krośnieńskim i nowosądeckim pozyskanie nie przekroczyło kilku sztuk. Tradycyjnie najwięcej odstrzałów odnotowano w okręgach leżących w zachodniej części kraju. Dominował pod tym względem okręg szczeciński (2,1 szt./1000 ha), który to podobnie jak w sezonie wcześniejszym znalazł się w czołówce. Kolejnymi okręgami pod względem pozyskania były: wrocławski i gorzowski (1,7 szt./1000 ha), elbląski (1,3 szt./1000 ha) oraz zielonogórski (1,1 szt./1000 ha). Wysokość pozyskania na jednostkę ogólnej powierzchni łowisk była wyraźne zróżnicowana przestrzenne (Rys. 32).

dzikie_gesi_mapa

Rys. 32. Pozyskanie dzikich gęsi w okręgach łowieckich w sezonie 2010/11 (sztuki na 1000 ha powierzchni ogólnej)

Największy wzrost odstrzału w stosunku do roku poprzedniego miał miejsce w okręgu tarnobrzeskim (200%), bialskopodlaskim (75%), a także leszczyńskim (63%).

Jednym z czynników wpływających na spadek pozyskania dzikich gęsi są zmienne warunki pogodowe w sezonie wiosenno-letnim, co przekłada się na zmniejszenie sukcesu lęgowego. Innym czynnikiem, który miał wpływ na zmniejszenie odstrzału, był zapewne fakt, iż zima zawitała do nas znacznie wcześniej niż w minionych sezonach. Wysokorozwinięta gospodarka powoduje natomiast zmniejszenie liczby żerowisk (brak ściernisk), gdyż większość zasiewów stanowią zboża ozime.

Dzikie kaczki

Pozyskanie kaczek w Polsce w latach 2001/02-2002/03 wynosiło około 130-140 tysięcy osobników, ale w kolejnych latach uległo zmniejszeniu (Rys. 26). Przez szereg lat, od 2005/06 do 2014/15, wahało się ono w stosunkowo wąskim zakresie 96-108 tysięcy sztuk. W ostatnich latach zmniejszyło się jednak, do 77,6 tysięcy w roku 2017/18 oraz 79,8 tysięcy w roku 2018/19 (Rys. 26). Wśród kaczek pozyskanych w roku 2018/19 odnotowano 89,2% krzyżówek, 4,9% cyraneczek, 3,0% głowienek oraz 2,9% czernic.

Od szeregu lat najwyższe pozyskanie kaczek na jednostkę powierzchni notowane jest w okręgu bielskim. W roku 2018/19 strzelono tam 20,1 sztuki w przeliczeniu na 1000 ha powierzchni ogólnej łowisk (Rys. 27). Wśród pozostałych okręgów, znaczne pozyskanie zrealizowano przede wszystkim w katowickim – 6,8 oraz lubelskim – 6,3. W większości okręgów odstrzał wynosił od 2 do 5 sztuk/1000 ha. Najniższe pozyskanie kaczek w sezonie 2014/15 tradycyjnie miało miejsce w niektórych okręgach południowych, tj. w krośnieńskim, nowosądeckim i wałbrzyskim – 0,6 sztuki na 1000 ha (Rys. 27).

Grzywacz

W sezonie 2010/11 pozyskanie tego ptaka wyniosło 11 tys. osobników.
W porównaniu z najwyższym odstrzałem zanotowanym w sezonie 2004/05 spadło o 22%. Odnosząc jednak ten wskaźnik do wcześniejszego sezonu, spadek ten nie jest aż tak drastyczny, gdyż sięgał 13%.

Gołębie grzywacze pozyskano we wszystkich okręgach w kraju, ale tylko w kilkunastu przekroczyło ono 1 szt. na 1000 ha ogólnej powierzchni. Najwyższy odstrzał miał miejsce w okręgach południowej Polski: krakowskim (1,5 szt./1000 ha), katowickim (1,2 szt./1000 ha), tarnowskim (1,1 szt./1000 ha), bielskim (1,1 szt./1000 ha), a także w okręgu warszawskim (1,0 szt./1000 ha). Najniższy natomiast był w południowo-wschodniej Polsce, tj. w okręgach krośnieńskim, zamojskim, przemyskim, oraz w okręgu bydgoskim, gdzie nie przekroczył 0,01 sztuki na 1000 ha powierzchni (Rys. 36).

Pomimo coraz liczniejszego występowania tego gatunku, polowanie na gołębia grzywacza nie wzbudza szczególnego zainteresowania wśród naszych myśliwych. Wzrost liczebności tego ptaka związany jest z kolonizowaniem aglomeracji miejskich, a tam niestety trudno polować. Na większości terenu Polski ścierniska po skoszonych zbożach bardzo szybko znikają pod pługami. Tym samym brakuje miejsc do skutecznego polowania. Należałoby się wobec tego zastanowić nad zmianą okresu polowań, a konkretnie wydłużyć go o dwa pierwsze tygodnie sierpnia.

Rys. 36. Pozyskanie grzywaczy w okręgach łowieckich w sezonie 2010/11 (sztuki na 1000 ha powierzchni ogólnej)

Norka amerykańska

Gatunek ten został wpisany na listę zwierząt łownych w 2001 roku, a informacje o jego występowaniu i wielkości pozyskania gromadzone są w ramach sprawozdawczości łowieckiej od 2003 roku. Źródło to wskazuje na wyraźny wzrost areału występowania norek podczas następnych kilku lat. W 2003 roku odnotowano je w 33,5% obwodów łowieckich, podczas gdy w 2013 roku udział obwodów z zarejestrowaną obecnością tego drapieżnika był niemal dwa razy większy, bowiem wynosił 61,2%. Jednak w kolejnych latach nie obserwowano dalszego wzrostu tego wskaźnika, lecz jedynie niewielkie wahania w granicach 60,9-62,5%. Szybki wzrost pozyskania norek amerykańskich miał miejsce jedynie w pierwszych latach po nadaniu temu gatunkowi statusu zwierzęcia łownego (Rys. 16). Późniejsze zmiany były już stopniowe, od około 3,2 tys. sztuk w latach 2004/05-2006/07, do 4,0-4,2 tys. sztuk w okresie 2012/13-2015/16. Ostatnio nastąpiło zmniejszenie liczby strzelanych norek, do 3,1 tys. sztuk w roku 2018/19, czyli o 26% w stosunku do roku 2015/16, ze szczytowym pozyskaniem tego gatunku (Rys. 16).

Zmniejszenie się pozyskania norek w latach 2015/16-2018/19 nastąpiło we wszystkich okręgach z relatywnie wysokim jego poziomem (ponad 100 sztuk w pierwszym z wymienionych lat), choć w niektórych z tych okręgów spadek był jedynie kilkuprocentowy (białostocki) lub kilkunastoprocentowy (olsztyński, ostrołęcki), ale niekiedy nawet dwukrotny (suwalski) czy też niemal 2,5-krotny (zielonogórski). W ostatnich latach stosunkowe wysokie pozyskanie norek na jednostkę powierzchni występowało w dwóch rejonach kraju (Rys. 17). Pierwszy z nich położony był na północy i północnym wschodzie, gdzie w roku 2018/19 wyróżniały się okręgi: elbląski – 0,6 sztuk na 1000 ha powierzchni ogólnej, olsztyński – 0,4 oraz białostocki – 0,4. Drugi obejmował kilka okręgów zachodnich, najwyraźniej położonych wzdłuż rzeki Odry, z najwyższym odstrzałem (około 0,3 sztuki/1000 ha) w okręgu szczecińskim i wrocławskim. W kilku okręgach południowych w roku 2018/19 nie odnotowano pozyskania tego gatunku (Rys. 17)

Szop pracz

Szop zaczął kolonizować teren Polski w ostatniej dekadzie XX wieku. W 2004 roku został wpisany na listę zwierząt łownych. W 2006 roku obecność szopów odnotowano w 3,5% obwodów łowieckich, podczas gdy w 2019 roku zostały stwierdzone już w 18,2% obwodów, co sugeruje kilkukrotne zwiększenie się areału ich występowania. W pierwszych trzech latach po rozpoczęciu polowań na szopy pozyskiwano jedynie 10-30 sztuk rocznie (Rys. 18). Odstrzał miał wtedy miejsce głównie w okręgu gorzowskim, gdzie prawdopodobnie powstały pierwsze krajowe populacje tego gatunku. W kolejnych latach pozyskanie szopów dynamicznie wzrastało i w roku 2018/19 wynosiło 1,63 tys. sztuk (Rys. 18)

W roku łowieckim 2018/19 gatunek ten nadal pozyskiwany był głównie w zachodniej części kraju (Rys. 19), przede wszystkim w trzech przygranicznych okręgach: zielonogórskim – 0,9 sztuki na 1000 ha powierzchni ogólnej, gorzowskim – 0,8 oraz jeleniogórskim – 0,7. Pozyskanie wskazuje niewątpliwie aktualny rejon występowania licznych populacji szopów.

Selekcja populacyjna i osobnicza

Łoś

Struktura płci populacji winna wynosić:
1,2 do 2,0 (liczba samic w stosunku do 1 samca).

Przyrost zrealizowany

Łoś – do 70% wiosennego stanu klęp.

Zagęszczenie
Za zagęszczenie pozwalające na prowadzenie właściwej gospodarki łosiem przyjmuje się zagęszczenie wynoszące ok. 5 osobników na 1000 ha powierzchni leśnej i bagiennejobwodu łowieckiego.

Struktura pozyskania winna wynosić:

a) w grupach płciowo – wiekowych

byki – około 50 %
klępy – około 50 %
łoszaki – do 30 %

b) Byki łosie

Rodzaj odstrzału	Odstrzał prawidłowy „o”	Odstrzał nieprawidłowy „x”
	opis form poroży
selekcyjny – min. 85% ogólnej liczby byków zaplanowanych do odstrzału	do ósmaka regularnego włącznie	formy wyższe
łowny – do 15% ogólnej liczby byków zaplanowanych do odstrzału	o porożu badylarza powyżej regularnego ósmaka oraz półłopatacza i łopatacza

Za odnogę przyjmuje się odrost o długości powyżej 5 cm.

Jeleń szlachetny

Struktura płci

Struktura płci powinna cechować się dominacją samic w stosunku do samców w zakresie od 1,2 do 2,0 (liczba samic w stosunku do 1 samca).

Przyrost zrealizowany

Jeleń szlachetny – do 70% stanu wiosennego łań.

Zagęszczenie

Powyżej 3 osobników na 1000 ha powierzchni obwodu łowieckiego.

Struktura pozyskania jelenia szlachetnego winna wynosić:

a) w grupach płciowo – wiekowych:

byki do 50%
łanie do 60%
cielęta do 30%

Kryteria oceny prawidłowości odstrzału byków jelenia szlachetnego

Rodzaj odstrzału	Poroże	Odstrzał prawidłowy „o”	Odstrzał nieprawidłowy „x”
Rodzaj odstrzału	Poroże	opis form poroża
selekcyjny – do 85% ogólnej liczby byków zaplanowanych do odstrzału	1	szpicaki o średniej długości tyk do wysokości łyżek	szpicaki o długości tyk powyżej wysokości łyżek, rozwidlone, koronne i formy wyższe
	2–4	do ósmaka nieregularnego włącznie	formy wyższe
	5–9	wszystkie formy niekoronne i jednostronnie koronne	formy wyższe
łowny – min 15% ogólnej liczby byków zaplanowanych do odstrzału	10 i starsze	bez względu na formę poroża

Za odnogę przyjmuje się odrost o długości powyżej:

2 cm w pierwszym porożu,
5 cm w drugim porożu i starszych.

Dopuszcza się pomyłkę w ocenie wieku przez myśliwego, przed dokonaniem odstrzału, do 1 roku powyżej pierwszego poroża.

Selekcja łań i cieląt.

Dokonując odstrzału samic czy młodzieży, w pierwszej kolejności należy eliminować osobniki z widocznymi wadami budowy, w złej kondycji, o matowej, zmierzwionej pokrywie włosowej. Oceniając kondycję u samic, trzeba uwzględnić stan grzęz. Wychudzona sylwetka i powiększone grzęzy świadczą o intensywnym karmieniu potomstwa i eliminacja takiej samicy negatywnie wpłynie na rozwój pozostawionego potomstwa. Przy odstrzale samic i potomstwa w pierwszej kolejności należy dokonać odstrzału ich potomstwa, a następnie samicy.

Sarna

Struktura płci

Struktura płci powinna cechować się dominacją samic w stosunku do samców w zakresie od 1,2 do 2,0 (liczba samic w stosunku do 1 samca).

Przyrost zrealizowany – do 70% wiosennego stanu kóz

Minimalne zagęszczenie zwierzyny (przed okresem polowań), dopuszczające eksploatację populacji – powyżej 1,5 osobnika na 100 ha powierzchni obwodu łowieckiego.

Struktura pozyskania:

Planowana wielkość pozyskania zależna jest od zagęszczenia, przyrostu zrealizowanego, możliwości siedliskowych i wieloletnich łowieckich planów hodowlanych.

rogacze do 50%
kozy do 50%
koźlęta do 30%

Kryteria oceny prawidłowości odstrzału sarn – rogaczy

Rodzaj odstrzału	Poroże	Odstrzał prawidłowy „o”	Odstrzał nieprawidłowy „x”
		Opis form poroża
selekcyjny – do 70% ogólnej liczby kozłów zaplanowanych do odstrzału	1	guzikarze, szpicaki	formy wyższe
	2–4	do nieregularnego szóstaka włącznie	formy wyższe
łowny – min. 30% ogólnej liczby kozłów zaplanowanych do odstrzału	5 i starsze	bez względu na formę poroża

Za odnogę przyjmuje się odrost o długości:

powyżej 2 cm w pierwszym porożu,
powyżej 3 cm w drugim porożu i starszych.

Selekcja kóz i koźląt

Daniel

Struktura płci

Struktura płci powinna cechować się dominacją samic w stosunku do samców w zakresie od 1,2 do 2,0 (liczba samic w stosunku do 1 samca).

Zagęszczenie – powyżej 3 osobników na 1000 ha powierzchni obwodu łowieckiego.

Przyrost zrealizowany – do 70% stanu wiosennego łań.

Struktura pozyskania:

Planowana wielkość pozyskania zależna jest od zagęszczenia, przyrostu zrealizowanego, możliwości siedliskowych i wieloletnich łowieckich planów hodowlanych.

byki do 50%
łanie do 50%
cielęta do 30%

Kryteria oceny prawidłowości odstrzału danieli – byków

Rodzaj odstrzału	Poroże	Odstrzał prawidłowy „o”	Odstrzał nieprawidłowy „x”
Rodzaj odstrzału	Poroże	Opis form poroża
selekcyjny – do 85% ogólnej liczby byków zaplanowanych do odstrzału	1	Szpicaki	formy wyższe
	2	wszystkie szydlarze i łyżkarze o średniej długości tyk, do podwójnej wysokości łyżek	formy wyższe
	3–6	wszystkie formy poniżej łopatacza, łopatacze o długości łopat do 1/3 długości poroża oraz łopatacze o zatokach rozcinających płaszczyznę łopaty co najmniej do połowy jej długości	formy wyższe
łowny – min. 15% ogólnej liczby byków zaplanowanych do odstrzału	7 i starsze	Bez względu na formę poroża

Selekcja łań i cieląt

Dzik

Gospodarowanie populacją: dzierżawca lub zarządca ustala liczbę dzików w obwodzie do pozyskania bez względu na wiek i płeć.

Zagęszczenia pozostawia się do uznania przez dzierżawcę lub zarządcę obwodu łowieckiego.

Przyrost zrealizowany – do 250% ogólnego stanu wiosennego.

Muflon

Struktura płciowa

Struktura płci powinna cechować się dominacją samic w stosunku do samców w zakresie od 1,2 do 2,0 (liczba samic w stosunku do 1 samca).

Minimalne zagęszczenie zwierzyny (przed okresem polowań), dopuszczające eksploatację populacji

Powyżej 3 osobników na 1000 ha powierzchni obwodu łowieckiego.

Przyrost zrealizowany – do 60% wiosennego stanu owiec.

Struktura pozyskania:

Planowana wielkość pozyskania zależna jest od zagęszczenia, przyrostu zrealizowanego, możliwości siedliskowych i wieloletnich łowieckich planów hodowlanych.

tryki do 50%
owce do 50%
jagnięta do 30%

Kryteria oceny prawidłowości odstrzału tryków muflona

Rodzaj odstrzału	Wiek – lata	Odstrzał prawidłowy „o”	Odstrzał nieprawidłowy „x”
		Opis form ślimów
selekcyjny* – do 50% ogólnej liczby tryków zaplanowanych do odstrzału	2	długość ślimów do 30 cm	formy wyższe
	3–5	o długości ślimów nie przekraczającej połowy obwodu okręgu tworzonego przez kształt ślimów	formy wyższe
łowny min. 50% ogólnej liczby tryków zaplanowanych do odstrzału	6 i starsze	bez względu na formę ślimów

*Za selekcyjne niezależnie od wieku uznaje się tryki, u których następuje wrastanie ślimów w kark lub żuchwę oraz tryki o kącie rozwarcia ślimów odbiegającym od 90^o

Dopuszcza się pomyłkę w ocenie wieku, przed dokonaniem odstrzału, przez myśliwego do 1 roku powyżej trzeciego roku życia

Przy pomiarze ślimów dopuszcza się tolerancję w ocenie pomiarów liniowych do 20% ich wartości.

Selekcja owiec i jagniąt

Ocena prawidłowości odstrzału

Ocena prawidłowości odstrzału i procedury przy jej wykonywaniu

zarząd okręgowy właściwy dla położenia obwodu, w którym nastąpił odstrzał,
koło łowieckie, którego członkiem jest ukarany myśliwy,
dzierżawcę lub zarządcę obwodu, gdzie nastąpił odstrzał;

16. komisje są zobowiązane do trwałego oznakowania trofeum poprzez nawiercenie przy prawym możdżeniu otworu o średnicy 3–6 mm. W przypadku dokonanej oceny na punkt czerwony połowa żuchwy pozostaje w dyspozycji komisji do czasu sporządzenia sprawozdania. Wszystkie żuchwy niezależnie od oceny podlegają trwałemu oznakowaniu.

17. w przypadku:

nieprzedstawienia komisji trofeum do oceny;
przedstawienia komisji trofeum w stanie uniemożliwiającym dokonanie oceny;
próby świadomego wprowadzania w błąd komisji;
przedstawienia komisji do oceny nieprawidłowo spreparowanego trofeum;

właściwy zarząd okręgowy może zawiadomić rzecznika dyscyplinarnego;

18. wszystkie pomiary elementów trofeów dokonywane są wg formuły CIC;

19. przy dokonywaniu prawidłowości odstrzału skład oceniający stosuje poniższą punktację:

odstrzał prawidłowy 1 pkt zielony (O),
odstrzał nieprawidłowy 1 pkt czerwony (X),

Sankcje

Ustawa Prawo łowieckie.

Art. 42da. [Sprawozdanie po dokonaniu oceny odstrzału; nałożenie kary porządkowej]
1. Po dokonaniu oceny, o której mowa w art. 42d, komisje sporządzają sprawozdanie ze swoich prac i przekazują je do zarządów okręgowych, które wobec osób dokonujących odstrzału nakładają, w formie uchwał, następujące kary porządkowe za naruszenie zasad selekcji osobniczej:
1) nagany;
2) zawieszenia w prawach polowania na określony gatunek samców zwierzyny płowej i muflonów na okres do 2 lat;
3) zawieszenia w prawach polowania na samce zwierzyny płowej i muflony na okres do 2 lat.
2. Od uchwały, o której mowa w ust. 1, służy stronie odwołanie do Zarządu Głównego w terminie 14 dni od dnia doręczenia tej uchwały.
3. Na uchwałę Zarządu Głównego przysługuje stronie skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego w terminie 14 dni od dnia doręczenia tej uchwały.

Polski Związek Łowiecki uzyskał tytuł Symbol Odpowiedzialności Społecznej 2022.

Łowiectwo

Gatunki łowne

Selekcja populacyjna i osobnicza

Materiały do pobrania

Zarząd Główny

Dane kontaktowe

© 2022 Polski Związek Łowiecki. All rights reserved

Polski Związek Łowiecki uzyskał tytuł Symbol Odpowiedzialności Społecznej 2022.

Łowiectwo

Gatunki łowne

Selekcja populacyjna i osobnicza

Materiały do pobrania

Zarząd Główny

Dane kontaktowe

© 2022 Polski Związek Łowiecki. All rights reserved

Przekaż 1,5% podatku!