Jak to możliwe, że myśliwi, często krytykowani za swoje działania, stali się bohaterami w ochronie przyrody? Poznaj argumenty wybitnych prelegentów, takich jak Henryk Leśniak, prof. Wanda Jadwiga Olech-Piasecka i dr Andrzej Kruszewicz, którzy odsłaniają kulisy sukcesu restytucji żubra.
W ramach wystawy „Przyroda i myślistwo w grafice z XX wieku, 95-rocznica powrotu żubra do Puszczy Białowieskiej”, która została otwarta 13 kwietnia 2024 roku i trwa do końca czerwca w Muzeum Łazienki Królewskie, odbyła się konferencja. Wydarzenie miało miejsce w prestiżowym budynku Stajni Kubickiego, będącym częścią Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa.
Konferencję otworzył Henryk Leśniak, prezes Klubu Kolekcjonera i Kultury Łowieckiej PZŁ. W swoim wystąpieniu podkreślił znaczenie żubra w polskim dziedzictwie przyrodniczym oraz rolę, jaką odegrali polscy myśliwi w jego ochronie i przywróceniu do naturalnego środowiska. Przedstawił także dramatyczną historię żubrów w Puszczy Białowieskiej:
Na początku XX wieku populacja żubrów w Puszczy Białowieskiej była stabilna. W 1914 roku żyło tam 737 żubrów. I wojna światowa była dla nich katastrofalna. Niemcy, po wkroczeniu do puszczy, zastrzelili kilkadziesiąt żubrów, zanim wprowadzili zakaz polowań. Potem oddziały rosyjskie oraz kłusownicy zastrzelili ponad 600 żubrów, a w 1917 roku naliczono już tylko 120 sztuk. Ostateczną zagładę przyniosły działania kłusowników w 1918 roku, a ostatni żubr padł 12 kwietnia 1919 roku.
W maju 1923 roku Jan Sztolcman podczas Międzynarodowego Kongresu Ochrony Przyrody w Paryżu zaproponował utworzenie organizacji ratującej żubra. Dzięki jego inicjatywie w sierpniu tego samego roku powstało Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubra. W 1929 roku sprowadzono pierwsze żubry do Puszczy Białowieskiej. Do 1939 roku stan żubrów w rezerwacie wzrósł do 16, a w całej Polsce do 37. W latach 1952-1966 wypuszczono 38 żubrów, co dało początek dzisiejszym stadom.
Kolejny prelegent, prof. Wanda Jadwiga Olech-Piasecka, wybitna naukowiec i profesor Katedry Genetyki i Ochrony Zwierząt Wydziału Hodowli, Bioinżynierii i Ochrony Zwierząt SGGW, omówiła strategię i działania podejmowane na rzecz ochrony żubra. W swoim wykładzie przedstawiła wyniki badań naukowych, które przyczyniły się do skutecznej restytucji tego gatunku w Polsce.
Prof. Wanda Olech-Piasecka, szczegółowo przedstawiła istotne działania w ramach czynnej ochrony, mające na celu poprawę siedlisk oraz przeciwdziałanie szkodom:
-
- Regularne odtwarzanie i koszenie łąk oraz zbiór siana, tworzone są odpowiednie siedliska dla żubrów oraz innych gatunków. To działanie sprzyja różnorodności biologicznej i poprawie stanu ekosystemów.
- Budowa sadów owocowych stanowi istotny element poprawy bioróżnorodności, dostarczając naturalnego pokarmu dla żubrów i innych zwierząt leśnych. Sady te tworzą także dodatkowe siedliska oraz korzystnie wpływają na ekosystemy.
- Utworzenie poletek zgryzowych umożliwia żubrom łatwiejszy dostęp do pokarmu, co przyczynia się do poprawy ich warunków życia i zachęca do zatrzymywania się w określonych obszarach.
- Stworzenie oczek wodnych oraz wodopojów jest kluczowe dla zapewnienia dostępu do wody dla zwierząt, w tym żubrów, zwłaszcza w okresach suszy. To istotne działanie wspierające ich przetrwanie.
- Inicjatywy zakupu i rozwiezienia karmy pozwalają na zwiększenie dostępności pokarmu dla żubrów w okresach niedoboru naturalnego pożywienia, co ma istotne znaczenie szczególnie w trudnych warunkach środowiskowych.
- Budowa zastawek, czyli przeszkód dla wody na potokach która pomaga w utrzymaniu wilgotności.
- Regularne czyszczenie miejsc dokarmiania jest istotne dla zapewnienia higienicznych warunków dla żubrów oraz zapobiegania rozprzestrzenianiu się chorób.
Działania te ukazują kompleksowy charakter działań podejmowanych na rzecz ochrony żubra, które są kluczowe dla zachowania bioróżnorodności i ochrony naturalnych środowisk. Prof. Wanda Jadwiga Olech-Piasecka akcentowała ich znaczenie jako integralną część strategii ochrony przyrody w Polsce.
Dr Andrzej Kruszewicz, ornitolog, podróżnik i dyrektor Miejskiego Ogrodu Zoologicznego im. Antoniny i Jana Żabińskich w Warszawie, w swoim wykładzie „Rola ogrodów zoologicznych w ratowaniu zagrożonych gatunków” podkreślił znaczenie ogrodów zoologicznych jako miejsc ochrony genetycznej i edukacji, a także ich wkład w programy hodowlane i reintrodukcyjne zagrożonych gatunków.
Konferencja zakończyła się panelem dyskusyjnym, podczas którego uczestnicy mieli okazję zadawać pytania prelegentom oraz wymieniać się poglądami na temat ochrony przyrody i roli myśliwych w tych działaniach.
W konferencji uczestniczyli także przedstawiciele władz PZŁ, w tym wiceprezes Naczelnej Rady Łowieckiej, Kolega Tomasz Krasowski.
Wydarzenie to było niezwykle wartościowym spotkaniem, które podkreśliło sukcesy polskich myśliwych w ochronie przyrody, a w szczególności w restytucji żubra. Konferencja stanowiła doskonałą okazję do wymiany wiedzy i doświadczeń między naukowcami, myśliwymi oraz pasjonatami przyrody.
