Polski Związek Łowiecki uzyskał tytuł Symbol Odpowiedzialności Społecznej 2022.

Kultura i tradycja łowiecka

Zbiór zasad etyki i tradycji łowieckiej

  1. Myśliwi zrzeszeni w Polskim Związku Łowieckim realizują w sposób świadomy i dobrowolny jego zadania statutowe oraz przyjmują na siebie obowiązki etyczne.
  2. Myśliwy postępuje zgodnie z obowiązującym prawem łowieckim, a także przestrzega przepisów statutowych i regulaminowych.
  3. Myśliwy świadomy jest bogatego dorobku polskiego łowiectwa i godnie reprezentuje go w społeczeństwie oraz wśród myśliwych z innych krajów.
  4. Myśliwy dba o pozytywny wizerunek łowiectwa, a swoim postępowaniem przyczynia się do kształtowania dobrej opinii o Polskim Związku Łowieckim i jego członkach. W kontaktach ze społeczeństwem popularyzuje wiedzę o łowiectwie, stara się dla niego pozyskać sprzymierzeńców, zwłaszcza wśród młodzieży i ludności zamieszkałej w obrębie łowisk. Myśliwy wrażliwy jest na problemy społeczności lokalnych i w miarę możliwości stara się pomóc w ich rozwiązywaniu.
  5. Myśliwy dba o dobro ojczystej przyrody i jej zachowanie dla przyszłych pokoleń.
  6. Myśliwy podczas polowania oraz prac hodowlano-gospodarczych kieruje się zasadą harmonijnego godzenia gospodarki rolnej, leśnej i łowieckiej. W trosce o ochronę zwierzyny i środowiska współdziała z właścicielami, dzierżawcami gruntów i ich przedstawicielstwami oraz leśnikami. Okazuje szacunek dla ich pracy oraz unika wyrządzania szkód na polach i w lasach, pomaga w zapobieganiu szkodom wyrządzanym przez zwierzęta łowne w polach i uprawach, chroni własność publiczną, a swoim zachowaniem stwarza atmosferę wzajemnej życzliwości.
  7. Myśliwy wykonując polowanie i inne czynności związane z gospodarką łowiecką wykazuje dbałość o środowisko przyrodnicze i równowagę ekologiczną. W przypadku zauważonych nieprawidłowości nie pozostaje wobec nich obojętny.
  8. Myśliwy szanuje prawo do życia zwierząt, postępuje w stosunku do nich etycznie, chroni przed zagrożeniami, poluje na gatunki łowne w terminach i liczbie określonych planem hodowlano-łowieckim, dba o ciągłość zachowania zwierzostanów, przeciwdziała szkodnictwu oraz kłusownictwu.
  9. Myśliwy wykonując polowanie, przestrzega zasad selekcji zwierzyny.
  10. Myśliwy nie szuka w łowiectwie korzyści materialnych, myślistwo bowiem nie może być środkiem do ich osiągania. Największą satysfakcję myśliwemu dają obcowanie z przyrodą, przeżycia łowieckie oraz zadowolenie ze współdziałania w gronie myśliwych.
  11. Myśliwy dba o dobrą atmosferę w życiu organizacyjnym i na polowaniu, a w postępowaniu przestrzega zasady równości wszystkich członków PZŁ.
  12. Myśliwy w działalności organizacyjnej podporządkowuje się organom Zrzeszenia oraz poleceniom wydawanym przez osoby funkcyjne, a także korzysta z rad starszych i doświadczonych myśliwych.
  13. Myśliwy obowiązki wykonuje rzetelnie, w szczególności: dba o mienie Zrzeszenia, solidarnie uczestniczy we wszystkich pracach organizacyjnych w miarę możliwości fizycznych, sprawności, wiedzy i umiejętności.
  14. Myśliwy stara się być kompetentny i odpowiedzialny, pogłębiać wiedzę łowiecką, w szczególności dotyczącą ekologii, gospodarki oraz kultury. W życiu organizacyjnym posługuje się tradycyjnym językiem łowieckim, doskonaląc jego znajomość w mowie i piśmie.
  15. Członkowie PZŁ troszczą się o wychowanie kolejnych pokoleń etycznych myśliwych. Dostrzegają potrzebę przekazania stażystom i młodym myśliwym autentycznych wartości łowiectwa. Mniej doświadczonym myśliwym służą radą i pomocą.
  16. Myśliwi w stosunku do uczestników polowań są koleżeńscy i życzliwi. Pomocników polowań traktują z szacunkiem i troską oraz zapewniają im posiłek oraz odpoczynek.
  17. Posiadanie i używanie broni nakłada na myśliwego poczucie szczególnej odpowiedzialności. Myśliwy dba o bezpieczeństwo użytkowania broni. Poluje zawsze ze sprawdzoną i sprawną bronią, jest świadomy własnych umiejętności strzeleckich, a za etyczny obowiązek uważa ich doskonalenie. Stosuje amunicję odpowiednią do danego rodzaju polowania i gatunku zwierzyny.
  18. Myśliwy podczas polowania zachowuje umiar i opanowanie, nie dopuszcza, aby pasja myśliwska przerodziła się w zachłanność.
  19. Myśliwy powstrzymuje się od strzału w warunkach wątpliwych co do bezpieczeństwa otoczenia, wykluczających skuteczność upolowania zwierzyny, oraz w przypadku braku szansy ucieczki zwierza, lub możliwości jej podniesienia, a także w sytuacjach wątpliwych co do prawa pierwszeństwa strzału.
  20. Myśliwy zobowiązany jest do sprawdzenia skuteczności strzału lub ataku ptaka łowczego, do poszukiwania ranionej zwierzyny oraz jak najszybszego, humanitarnego skrócenia jej cierpień.
  21. Myśliwi szczególnym szacunkiem i taktowną opieką otaczają najstarszych wiekiem myśliwych, a także tych, którzy z powodu ograniczonej sprawności fizycznej nie mogą w pełni uczestniczyć w polowaniach oraz pracach gospodarczych.
  22. Myśliwi kultywują tradycje łowieckie, dbają o uroczystą oprawę polowań i wydarzeń łowieckich. Polowaniom towarzyszą zwyczaje i ceremoniał łowiecki, do których należą głównie: ślubowanie myśliwskie, chrzest myśliwski, pasowanie myśliwskie, dekorowanie „złomem”, odprawa myśliwych, pokot oraz stosowanie sygnałów myśliwskich.
  23. Na polowaniu myśliwy występuje w estetycznym ubiorze myśliwskim, a podczas oficjalnych spotkań i uroczystości w łowieckim stroju organizacyjnym.
  24. Myśliwy swoją obecnością i postępowaniem nie wprowadza nadmiernego niepokoju w łowisku, mając na uwadze, że stanowi ono naturalne środowisko zwierzyny.
  25. Myśliwi unikają sporów  o  upolowaną  zwierzynę.  W  razie  wystąpienia  sporów  rozstrzygają  je     w koleżeńskiej atmosferze, zgodnie z przyjętymi zasadami i przepisami.
  26. Myśliwy uznaje psa  myśliwskiego  za  towarzysza  i  pomocnika  łowów,  otacza  go  opieką,  dba      o zaspokojenie jego potrzeb, nie  zmusza  do nadmiernego wysiłku. Starzejącemu się  psu zapewnia byt    i spokojną starość.
  27. Poszanowanie i godne obchodzenie się z upolowaną zwierzyną świadczą o kulturze myśliwego. Obowiązkiem myśliwego jest prawidłowe zabezpieczenie i zagospodarowanie tuszy zwierzyny.
  28. Myśliwy darzy trofea łowieckie poszanowaniem, prawidłowo je preparuje, konserwuje, przedstawia do oceny i wyceny medalowej, godnie eksponuje, udostępnia na wystawy łowieckie oraz w celach edukacyjnych.
  29. Myśliwy okazuje wrażliwość i niesie pomoc w walce ze skutkami klęsk żywiołowych i innych zdarzeń wpływających niekorzystnie na zwierzynę i środowisko.
  30. Wszelkie wątpliwości co do postępowania w życiu organizacyjnym i na polowaniach myśliwy rozstrzyga zgodnie z własnym.
  1. Zbiór zasad etyki i tradycji łowieckiej

Zwyczaje i ceremoniały łowieckie

Odprawę zarządza prowadzący polowanie. Sygnaliści grają sygnał „Zbiórka myśliwych”. Myśliwi ustawiają się naprzeciwko prowadzącego polowanie. Po lewej stronie prowadzącego polowanie staje naganka.

Po ustawieniu się uczestników polowania, na rozpoczęcie odprawy grany jest sygnał „Powitanie”, wysłuchiwany z odkrytymi głowami. Prowadzący polowanie wita gości, myśliwych, pomocników oraz łowisko, informuje o gatunkach, liczbie i płci zwierzyny objętej planem polowania, podaje liczbę miotów, przypomina zasady bezpieczeństwa, omawia stosowane sygnały myśliwskie oraz okazuje psy biorące udział w polowaniu. Informuje także o osobie odpowiedzialnej za apteczkę, podaje inne związane z polowaniem komunikaty oraz rozlosowuje karty stanowiskowe, rozpoczynając od gości.

Odprawę kończy sygnał „Apel na łowy”, po którym myśliwi udają się na pierwszy miot.

odprawa-mysliwych-1
odprawa-mysliwych-2
odprawa-mysliwych-3
odprawa-mysliwych-4
odprawa-mysliwych-5
odprawa-mysliwych-6

Na rozpoczęcie ślubowania myśliwskiego sygnaliści grają sygnał „Pasowanie myśliwskie” Podczas uroczystego ślubowania początkującemu myśliwemu powinien towarzyszyć jego opiekun, sprawujący nad nim pieczę w czasie odbywania stażu. Ślubowanie przyjmuje najstarszy funkcją myśliwy.

Może mu asystować myśliwy posiadający „Złom” lub inny myśliwy, cieszący się dużym autorytetem. Ślubujący z odkrytą głową klęka na lewe kolano, twarzą do celebrującego, trzymając broń pionowo w lewej ręce i stopką opartą o ziemię przy lewym kolanie. Za ślubującym staje opiekun trzymając prawą rękę na jego lewym ramieniu. Myśliwi zdejmują nakrycia głowy i trzymają je w lewej ręce. Myśliwy powtarza za celebrującym tekst ślubowania:

Przystępując do grona polskich myśliwych ślubuje uroczyście:

  • przestrzegać sumiennie praw łowieckich,
  • postępować zgodnie z zasadami etyki łowieckiej,
  • zachowywać tradycje polskiego łowiectwa,
  • chronić przyrodę ojczystą,
  • dbać o dobre imię łowiectwa i godność polskiego myśliwego.

Po wypowiedzeniu formuły myśliwy wstaje, a przyjmujący ślubowanie podaje mu rękę i wypowiada słowa: – Na chwałę polskiego łowiectwa bądź prawym myśliwym, niech Ci bór darzy!

Zebrani na odprawie myśliwi odpowiadają – Darz bór!, a sygnaliści grają sygnał „Darz Bór”.

 

Gdy myśliwy upolował pierwszego grubego zwierza, wówczas odbywa się ceremoniał pasowania myśliwskiego. Na rozpoczęcie pasowania myśliwskiego sygnaliści grają sygnał „Pasowanie myśliwskie”. Pasowanie przeprowadza się tak, jak ceremonię chrztu, z tym że znaczenia farbą dokonuje się nożem lub kordelasem. Rota pasowania brzmi:

Zgodnie z wielowiekową tradycją pasuję Cię
na rycerza św. Huberta, znakiem farby Cię znaczę.
Bądź zawsze wierny kniei i dobrym obyczajom łowieckim,
przestrzegaj prawa łowieckiego. Darz bór Ci życzę!
Myśliwy odpowiada: – Ku chwale polskiego łowiectwa!

Podczas wręczania złomu sygnaliści grają sygnał pokotu właściwy dla danego gatunku upolowanej zwierzyny grubej, a na koniec ceremonii pasowania myśliwskiego sygnał „Darz Bór”.

Gdy myśliwy upolował pierwszego grubego zwierza na polowaniu indywidualnym, to ceremonii pasowania może dokonać inny myśliwy. Wówczas na najbliższym polowaniu zbiorowym przeprowadza się symboliczne pasowanie, polegające na odegraniu sygnału „Pasowanie myśliwskie” oraz złożeniu gratulacji.

pokot-2
pokot-3
pokot-4
pokot-5
pokot

Chrzest myśliwski – to bardzo stary zwyczaj związany z upolowaniem pierwszej sztuki zwierzyny danego gatunku. Odbywa się na polowaniu zbiorowym, zwykle po skończonym miocie, a na polowaniu indywidualnym po podniesieniu zwierzyny.

Na rozpoczęcie chrztu myśliwskiego sygnaliści grają sygnał „Pasowanie myśliwskie”. Myśliwy z odkrytą głową klęka na lewym kolanie (od strony grzbietowej zwierzyny), trzymając w lewej ręce broń, opartą stopką na ziemi, przy lewym kolanie. Podczas chrztu wszyscy myśliwi uczestniczący w ceremonii przyjmują postawę stojącą oraz zdejmują nakrycia głowy (za wyjątkiem myśliwego dokonującego chrztu), trzymając je w lewej ręce.

Celebrujący nożem myśliwskim lub palcem znaczy czoło myśliwego chrzczonego farbą zwierzyny (przy drapieżnikach czyni to symbolicznie), wypowiadając następujące słowa:

Zgodnie z wielowiekową tradycją chrzczę Cię
znakiem farby i Darz bór Ci życzę!

Myśliwy odpowiada: – Ku chwale polskiego łowiectwa!

Sygnaliści grają sygnał pokotu właściwy dla danego gatunku upolowanej zwierzyny drobnej oraz „Darz Bór”, kończący ceremonię. a łowisku za dary.

Zwyczaj dekorowania gałązką „złomu” honoruje myśliwego oraz jest wyrazem czci upolowanej zwierzyny grubej.

CO TO JEST?

„Złom” to odłamana (nieodcięta!) gałązka z drzewa lub krzewu charakterystycznego dla łowiska, w którym upolowano zwierza.

KTO GO WRĘCZA?

„Złom” na polowaniu zbiorowym zazwyczaj wręcza prowadzący polowanie, a na polowaniu indywidualnym myśliwy towarzyszący. W przypadku braku osoby towarzyszącej, myśliwy dekoruje zwierza „złomem”, a jego część zakłada na kapelusz. Ceremoniał odbywa się bezpośrednio po upolowaniu zwierzyny, przed patroszeniem.

PIECZĘĆ

Prowadzący ceremonie drugą część kładzie w miejscu WLOTU pocisku.

OSTATNI KĘS

Prowadzący ceremonię wkłada jedną część „złomu” zwierzynie do gęby (w przypadku dzika do gwizdu).

Prowadzący ceremonię odłamuje z gałązki kolejną część „złomu” umaczaną w farbie i podaje lewą ręką na kapeluszu, kordelasie lub nożu myśliwemu, który pozyskał zwierzynę. Jednocześnie podaje mu prawą dłoń i życzy – Darz bór!

Podczas wręczania złomu sygnaliści grają sygnał pokotu właściwy dla danego gatunku upolowanej zwierzyny grubej.

Patroni myśliwych

PATRONEM MYŚLIWYCH JEST ŚW. HUBERT 

ZOBACZ GDZIE W POLSCE ZNAJDUJĄ SIĘ RELIKIWE ŚW. HUBERTA 

ŚWIĘTO MYŚLIWYCH OBCHODZONE JEST 3 LISTOPADA

Hubert jest postacią historyczną. Żył ok. 1300 lat temu na terenie dzisiejszej Belgii. Data jego urodzin nie jest precyzyjnie określona. Różne źródła podają, że było to ok. roku 655. Hubert był potomkiem królewskiego rodu Merowingów. Ważną personą na dworze króla Thierry III. Ożenił się z przedstawicielką jednego z najznamienitszych rodów tamtejszej części Europy w VII wieku, córką Pepina z Heristal.

Istnieje aż 7 biografii Huberta, pisanych między wiekiem VIII i XVI. Na ich podstawie można przyjąć, że Hubert wiódł uporządkowane, bogobojne, życie arystokraty. Przełom nastąpił po sześciu latach małżeństwa. W chwili, gdy żona Huberta musiała wyjechać w długą podróż do swej chorej matki. Na kilka miesięcy Hubert został – jak można to określić współczesnym językiem – słomianym wdowcem. Z wolności tej zaczął korzystać. Żywot wypełniały mu całonocne biesiady w towarzystwie druhów z książęcej drużyny. Dnie spędzał na polowaniach. W łowach zupełnie się zatracił. Polował bez opamiętania. Nie przestrzegał nawet zasady, by dzień święty święcić. Według różnych źródeł miało to miejsce w dzień Bożego Narodzenia, lub w Wielki Piątek roku – tu też różne wersje – 683, lub 695. Hubert wraz z drużyną wyruszył w lasy Gór Ardeńskich na konne polowanie na jelenie. W pewnej chwili orszakowi jeźdźców ukazał się ogromny biały jeleń – dziesiątak. Hubert ruszył konno za zwierzem. Towarzysze zostali daleko w tyle. W pewnym momencie zwierz sam zatrzymał się na leśnej polanie. Także koń Huberta stanął, jak wryty. Psy, towarzyszące księciu, nie chciały atakować zwierza. Hubert dostrzegł, że pośrodku jeleniego wieńca żarzy się świetlisty krzyż. Wówczas jeleń przemówił ludzkim głosem i zapytał Huberta dlaczego niepokoi biedne zwierzęta, a nie dba o zbawienie duszy ? Hubert zsiadł z konia, rzucił się na kolana i zapytał:Panie, co mam robić ? W odpowiedzi Jeleń odrzekł : Jedź do Maastricht, do mego sługi Lamberta, on powie ci, co masz uczynić. Lambert był wówczas biskupem Maastricht i Liege. Hubert został księdzem, ulubieńcem biskupa. Po męczeńskiej śmierci Lamberta ówczesny papież Sergiusz I konsekrował Huberta na biskupa i odtąd to właśnie Hubert był ordynariuszem diecezji Maastricht i Liege. Hubert zmarł około roku 727. Krótko po śmierci został kanonizowany i jako święty, ustanowiony został przez Kościół patronem myśliwych. Ciało Huberta było wielokrotnie ekshumowane. Ostateczna przeprowadzka szczątków Huberta do bazyliki w miasteczku dziś noszącym nazwę Saint Hubert miała miejsce prawdopodobnie 3. listopada. Inne źródła podają, że 3. listopada to dzień śmierci Huberta. W każdym razie to właśnie ten dzień jest świętem podopiecznych Huberta – myśliwych. Cudowna stuła biskupa do dziś przechowywana jest w Saint Hubert, zaś grób dawnego myśliwego to współcześnie cel pielgrzymek braci łowieckiej z całej Europy.

sw-hubert-1
sw-hubert-2

O jego życiu wiadomo niewiele i są to tylko legendy. Przed nawróceniem na chrześcijaństwo miał nazywać się Placidus (Placyd) i być generałem cesarza Trajana. Podczas polowania na jelenia pomiędzy Tibur a Praeneste zobaczył w rogach jelenia krzyż. Po tym zdarzeniu nawrócił się i ochrzcił razem ze swoją rodziną, wtedy też przyjął imię Eustachy. Spotkała go seria nieszczęść sprawdzających jego wiarę: stracił majątek, jego służący poumierali na zarazę, podczas podróży morskiej została porwana jego żona, a gdy przechodził przez rzekę z dwoma synami, jego dzieci zostały porwane przez wilka i lwa.

Podobnie do Hioba, Eustachy lamentował, ale nie stracił wiary. Wkrótce po tym odzyskał swoją rodzinę i wcześniejszą pozycję. Ponieważ odmówił złożenia pogańskiej ofiary, został razem z żoną i synami skazany, przez cesarza Hadriana, na śmierć. Najpierw został rzucony lwom na pożarcie, ale ponieważ one nie wyrządziły mu szkody, został upieczony w rozżarzonym byku (lub wole) z brązu.

Eustachius-1515.jpg

Patronem sokolników jest Św. Bavon

Św.Bavon, był wielkim pasjonatem łowów z ptakami łowczymi, oskarżono go jednak o kradzież niezwykle cennego sokoła- białozora. Kara mogła być jedna – śmierć. Bavon stał już pod szubienicą, gdy nagle wprost z chmur spłynął na ziemię rzekomo ukradziony ptak. Sokół usiadł na ramieniu Bavona. Był to oczywisty znak niewinności.

Bavon, którego do tej pory bogobojnego życia nie wiódł, nawrócił się. Został nawet zakonnikiem. Kanonizowano go szybko po śmierci. Incydent z rzekomo skradzionym białozorem i późniejsza przemiana duchowa sprawiły, że Kościół ogłosił go patronem sokolników

sw-bavon-2
sw-bavon-3
sw-bavon

Wspomnienie św. Sebastiana – Patrona myśliwych i łuczników – 20 stycznia

Informacji o Sebastianie dostarcza nam Opis męczeństwa nieznanego autora z roku 354 oraz komentarz św. Ambrożego do Psalmu 118. Według tych dokumentów ojciec Sebastiana miał pochodzić ze znakomitej rodziny urzędniczej w Narbonne (Galia), matka zaś miała pochodzić z Mediolanu. Staranne wychowanie i stanowisko ojca miało synowi utorować drogę na dwór cesarski. Miał być przywódcą gwardii cesarza Marka Aurelego Probusa (276-282).

Według św. Ambrożego Sebastian był dowódcą przybocznej straży samego Dioklecjana. Za to, że mu wypomniał okrucieństwo wobec niewinnych chrześcijan, miał zostać przeszyty strzałami. „Dioklecjan kazał żołnierzom przywiązać go na środku pola do drzewa i zabić strzałami z łuków. Tyle strzał tedy utkwiło w nim, że podobny był do jeża, a żołnierze przypuszczając, że już nie żyje, odeszli” – zapisał bł. Jakub de Voragine OP w swojej średniowiecznej „Złotej legendzie”.
Na pół umarłego odnalazła go pewna niewiasta, Irena, i swoją opieką przywróciła mu zdrowie. Sebastian, gdy tylko powrócił do sił, miał ponownie udać się do cesarza i zwrócić mu uwagę na krzywdę, jaką wyrządzał niewinnym wyznawcom Chrystusa. Wtedy Dioklecjan kazał go zatłuc pałkami, a jego ciało wrzucić do Cloaca Maxima. Wydobyła je stamtąd i pochowała ze czcią w rzymskich katakumbach niewiasta Lucyna. Był to prawdopodobnie rok 287 lub 288.

Św. Sebastian cieszył się tak wielką czcią w całym Kościele, że należał do najbardziej znanych świętych. Rzym uczynił go jednym ze swoich głównych patronów. Papież Eugeniusz II (824-827) podarował znaczną część relikwii św. Sebastiana św. Medardowi do Soissons (biskupowi z terenów obecnej Francji). Relikwię głowy Świętego papież Leon IV (+ 855) podarował dla bazyliki w Rzymie pod wezwaniem „Czterech Koronatów”, która znajduje się w pobliżu Koloseum. Św. Sebastiana zaliczano do grona Czternastu Wspomożycieli. Nad grobem męczennika wybudowano kościół pod jego wezwaniem – to obecna bazylika św. Sebastiana za Murami (San Sebastiano fuori le Mura), gdzie spoczywają jego relikwie. W miejscu męczeństwa powstał drugi kościół, bazylika św. Sebastiana na Palatynie (San Sebastiano al Palatino). W bazylice św. Piotra w Watykanie znajduje się kaplica św. Sebastiana, która obecnie jest miejscem spoczynku św. Jana Pawła II.

Sebastian jest patronem Niemiec, inwalidów wojennych, chorych na choroby zakaźne, kamieniarzy, łuczników, myśliwych, ogrodników, rusznikarzy, strażników, strzelców, rannych i żołnierzy. Poświęcono mu liczne i wspaniale dzieła. Jego męczeństwo natchnęło wielu artystów – malarzy, rzeźbiarzy, pisarzy i muzyków tej miary, co Messina, Rubens, Veronese, Ribera, Guido Reni, Giorgetti, Debussy.

W ikonografii przedstawiany jest w białej tunice lub jako piękny obnażony młodzieniec, przywiązany do słupa albo drzewa, przeszyty strzałami. Czasami u jego nóg leży zbroja. Na starochrześcijańskiej mozaice w kościele św. Piotra w Okowach w Rzymie ukazany jest jako człowiek stary z białą brodą, w uroczystym dworskim stroju. Atrybuty Świętego: krucyfiks, palma męczeństwa, włócznia, miecz, tarcza, dwie strzały w dłoniach, przybity wyrok śmierci nad głową.

W Polsce znanym miejscem kultu św. Sebastiana jest m.in. kościół w Ilkowicach (Parafia Łęg Tarnowski) w diecezji tarnowskiej, gdzie od kilku wieków licznie w ciągu roku- zwłaszcza mimo zimowej pory na coroczne odpusty- pielgrzymują ludzie z odległych miejsc w Polsce wypraszając dla siebie i innych potrzebne łaski za wstawiennictwem tego Patrona.

foto. Kościół św. Sebastiana w Ilkowicach.

ełącznika

Słownik języka łowieckiego

Rodzaj lufy
  • cylindryczna – wiercenie na całej długości o jednakowej średnicy
  • czokowa – wiercenie ze zwężeniem w końcowym odcinku lufy
  • ćwierćczok
  • pełny czok
  • półczok
  • dziwerowa – dawna technika skuwania lufy z nawijanych na rdzeń kilku rodzajów metali, dających w efekcie charakterystyczny rysunek na powierzchni
  • gładka – lufa przystosowana do strzelania śrutem lub specjalnymi pociskami kulowymi, brenekami
  • gwintowana – przewód lufy wiercony w pola i bruzdy z różnym rysunkiem w przekroju i skokiem gwintu, do strzelania pociskami kulowymi
  • kulowa – przystosowana do strzelania pociskami kulowymi, p. gwintowana
  • paradoks – technika osiągania ruchu obrotowego kuli w lufie gładkiej przez zastosowanie gwintu w końcowym odcinku przewodu lufy, lufa tak wiercona
  • śrutowa – lufa przystosowana do strzelania śrutem, p. gładka

Układ luf w broni
  • jednolufowa: pojedynka – jedna lufa śrutowa lub kulowa
  • dwulufowa: dubeltówka – układ poziomy (horyzontalny)
  • bok – układ pionowy (wertykalny)
  • ekspres – dwie lufy kulowe w dowolnym układzie (ekspres i
  • ekspres bok)
  • sztucer górski – dwie lufy kulowe w dowolnym układzie, ale o
  • różnych kalibrach, zwykle dużym i małym (np. 7x65R i 5,6x52R)
  • trzylufowa: trójlufka, dryling (dwie lufy śrutowe u góry, jedna kulowa u dołu,
  • także śrut i kula u góry, drugi śrut u dołu)
  • dryling ekspres (dwie lufy kulowe u góry, jedna śrutowa u dołu,
  • także kula i śrut u góry, druga kula u dołu
  • czterolufowa (rzadko): wirling – jest to dryling z czwartą lufą małokalibrową
Dawna

Odprzodowa: lepażówka
Odtylcowa: lefoszówka, lankastrówka

Współczesna
A. ze względu na rodzaj pocisku i przewodu lufy

1. broń śrutowa a. śrutówka

  • pojedynka
  • dubeltówka
  • bok śrutowy
  • śrutówka powtarzalna (np. pump)
  • śrutówka samopowtarzalna („półautomat”)
  • ze względu na kaliber broni śrutowej: dwunastka, szesnastka, dwudziestka i in.

2. broń kombinowana

  • kniejówka
  • trójlufka (dryling) i więcej

3. broń kulowa a. sztucer

  • sztucer pojedynczy
  • sztucer powtarzalny (repetier)
  • sztucer samopowtarzalny
  • sztucer podwójny (ekspres)
B. ze względu na liczbę strzałów

1. broń jednostrzałowa

  • pojedynka

2. broń dwustrzałowa – ze względu na układ luf

  • broń horyzontalna

a. dubeltówka

b. sztucer podwójny horyzontalny (ekspres horyzontalny)

c. kniejówka horyzontalna

  • bok a. nadlufka
  • bok śrutowy
  • sztucer podwójny bok (ekspres-bok)
  • kniejówka-bok

d. broń wielostrzałowa

  • trójlufka (dryling) i więcej
  • ze względu na sposób repetowania
  • broń powtarzalna: śrutówka powtarzalna (np. pump), sztucer powtarzalny (repetier)

e. broń samopowtarzalna: śrutowa, kulowa (tzw. „półautomaty”)

C. ze względu na sposób otwierania i zamykania broni
  1. broń łamana
    • pojedynka łamana: śrutowa, kulowa
    • dubeltówka
    • bok śrutowy
    • kniejówka (horyzontalna i bok)
    • sztucer podwójny (ekspres – horyzontalny i bok)
    • trójlufka (dryling) i więcej
  2. broń sztywna
    • śrutówka powtarzalna (pump) i samopowtarzalna (tzw. „półautomat”)
    • sztucer jednostrzałowy i powtarzalny (repetier)
    • sztucer samopowtarzalny (tzw. „półautomat”)
Polowanie ze względu na:

ilość uczestników

  1. p. indywidualne, gdy uczestniczy w nim jeden lub kilku myśliwych niezależnie od siebie, np. p. na kuropatwy
  2. p. zbiorowe, z udziałem najmniej dwóch myśliwych (na zające sześciu), także naganki lub podkładacza z psem (psami); lub jednego myśliwego z naganiaczem

rodzaj zwierzyny

  1. p. na zwierzynę drobną, np. na kaczki
  2. p. na zwierzynę grubą, np. na sarny
  3. p. na pióro, np. na bażanty
  4. p. na sierść, np. na dziki
  5. p. na futro, np. na lisy
A. Grupy użytkowe
  • psy legawe, legawce (wyżły) – psy charakteryzujące się wrodzoną stójką, ułożone do wyszukiwania i wystawiania zwierzyny drobnej
  • płochacze – psy ułożone do wyszukiwania i wypłaszania z zarośli zwierzyny drobnej
  • psy gończe, gończe – psy ułożone do gonienia po ciepłym tropie zajęcy (obecnie niedozwolone), gonienia i osaczania zwierzyny grubej
  • psy dzikarze, dzikarze – psy do polowania na dziki
    tropowce – psy ułożone do odszukiwania ubitej zwierzyny grubej dolnym wiatrem po farbie i zimnym tropie
  • norowce – psy małych ras (jamniki i teriery) ułożone do wypłaszania zwierzyny z nor na strzał
  • aportery – psy ułożone do odnajdywania i aportowania postrzałków oraz strzelonej zwierzyny drobnej
B. Rasy

wyżły:

  • angielskie: pointer, seter angielski, s. irlandzki, s. szkocki (gordon-seter)
  • kontynentalne: w. niemieckie (krótkowłosy, szorstkowłosy, długowłosy); w. minsterlandzkie (mały minsterlander, duży m.);
  • w. weimarskie (krótkowłosy, długowłosy); wyżeł czeski (fousek);
  • wyżły węgierskie (krótkowłosy, szorstkowłosy);
  • wyżeł francuski (gryfon)

    płochacze:

  • cocker-spaniel
  • springer-spaniel
  • płochacz niemiecki (wachtelhund)

    ogary:

  • ogar polski

    gończy polski:

  • kopow – pies gończy ze Słowacji

    jamnikogończe:

  • jamnikogończy alpejski (austriacki)
  • jamnikogończy westfalski (niemiecki)

    szpice myśliwskie

    łajki:

  • karelski pies niedźwiedzi (karelofiński)
  • łajka europejskorosyjska
  • ł. zachodniosyberyjska

    posokowce:

  • posokowiec bawarski
  • p. hanowerski

    teriery myśliwskie:

  • foksterier, foks (f. krótkowłosy, f. szorstkowłosy)
  • terier walijski, welshterier, welsh
  • t. irlandzki
  • t. szkocki
  • niemiecki t. myśliwski, jagdterier

    jamniki:

  • jamnik krótkowłosy,
  • j. szorstkowłosy,
  • j. długowłosy

    charty – polowanie z chartami obecnie niedozwolone

I Okres godowy zwierzyny
  1. cieczka – u psów myśliwskich, wilków, lisów, jenotów, borsuków
  2. gon – u kozic
  3. huczka – u dzików
  4. parkoty – u zajęcy i dzikich królików
  5. rujka – u saren
  6. toki – u ptactwa

II Okres godowy zwierzyny oraz miejsce jej godów
  1. bekowisko – u danieli
  2. bukowisko – u łosi
  3. gwizdowisko – u jeleni sika (wym. s-ika)
  4. rykowisko – u jeleni szlachetnych
  5. tokowisko – u ptaków

III Przejawy popędu płciowego zwierzyny i jego zaspokajanie
  1. bukanie, bukać się: o łosiach
  2. bekanie, bekać się: o jeleniach i danielach
  3. ciekanie, ciekać się: o psach myśliwskich, lisach, jenotach i borsukach
  4. hukanie, hukać się: o dzikach
  5. marcowanie, marcować się: o rysiach i żbikach
  6. parkanie, parkać się: o przepiórkach, także parkotać: o zającach i dzikich królikach
  7. parzyć się: o wszystkiej zwierzynie

IV Okres godowy – ruja u samic zwierzyny
  1. cieczka – u suk psów myśliwskich, lisów, jenotów, borsuków, wilków i kocic rysi i żbików
  2. gonka – spóźniona, jesienna ruja kóz saren
  3. huczka – u loch
  4. ruja – stan aktywności płciowej samic zwierzyny i jej czas
  5. rujka – u kóz saren

Muzyka

Twórczość myśliwska

Materiały do pobrania