Grupy ras psów wg podziału FCI (Federation Cynologique Internationale).
Pełna lista ras psów z podziałem na grupy FCI oraz z wzorcami ras znajduje się na stronie Związku Kynologicznego w Polsce www.zkwp.pl/zg/index.php?n=wzorce
Grupa I – Owczarki i inne psy pasterskie z wyłączeniem ras szwajcarskich.
W TEJ GRUPIE BRAK PSÓW MYŚLIWSKICH
Grupa II – Pinczery, sznaucery, molosy, psy górskie, szwajcarskie psy pasterskie.
W TEJ GRUPIE BRAK PSÓW MYŚLIWSKICH
Teriery
Prawie wszystkie teriery pochodzą z Wysp Brytyjskich – w tej grupie występują 33 rasy, a tylko 7 pochodzi z innych części świata. Były hodowane początkowo do stróżowania przy obejściach, tępienia szkodników (gryzoni) i polowania na drobną zwierzynę. Teriery były też wykorzystywane w walkach psów. Pochodzą głównie z krzyżówek brytyjskich kundelków, nad którymi pracowano kierując się cechami charakteru kojarzonych egzemplarzy a także ich eksterierem.
Teriery odznaczają się dużą inteligencją, znacznym temperamentem, dobrym zdrowiem i dużą odpowiedzialnością. Łatwe w szkoleniu, chętnie i szybko uczą się, są wesołe i skore do pracy i zabawy. Zyskały też popularność jako psy hodowane typowo do towarzystwa. Niestety dostarczają problemów swoim właścicielom ciętością, temperamentem i zamiłowaniem do włóczęgostwa.
Grupa 3 dzieli się na sekcje: teriery duże i średnie, teriery małe, teriery typu bull, teriery miniaturowe.
Najpopularniejsze rasy myśliwskie w grupie III – wzorce ras:
Jamniki
Grupa doskonałych psów myśliwskich, obdarzonych wspaniałym węchem, pracujących głównie jako norowce. Pochodzą prawdopodobnie od niemieckiego krótkonożnego psa gończego zwanego Dachsblacke. Początkowo ich zadaniem było gonienie zwierza po tropie. Jamniki to psy bardzo śmiałe, pojętne i mocno przywiązujące się do właściciela. Mają wesołe usposobienie, są czujne i bardzo ruchliwe. Problemem może być nieposłuszeństwo, mimo wyróżniającej inteligencji.
Występuje tylko jedna sekcja jamników, w której dzieli się psy według szaty (długowłose, szorstkowłose i krótkowłose) a te z kolei na 3 grupy według wielkości – obwodu klatki piersiowej (standardowy, miniaturowy i króliczy). Tak więc mimo jednej sekcji i jednego wzorca ocenia się 9 różnych ras.
Najpopularniejsze rasy myśliwskie w grupie IV– wzorce ras:
Wzorzec rasy www.zkwp.pl/zg/wzorce/148.pdf
Szpice i psy w typie pierwotnym
Tu znajdziemy najstarsze i najbardziej zbliżone do pierwowzoru psa domowego czworonogi. Szpice w większości są psami łagodnymi, ale nie są łatwe w szkoleniu ze względu na niechęć do podporządkowywania się i umiarkowaną karność. Znaczna część omawianej grupy ma europejskie i skandynawskie korzenie ale są też przedstawiciele Azji i nie tylko. Występuje zróżnicowana wielkość (mały zadziorny shiba, wielokrotnie większy alaskan malamute). Jedni przedstawiciele omawianej grupy są spokojni i niehałaśliwi inni wręcz przeciwnie. Zróżnicowanie sposobu bycia i reakcji jest w tej grupie dość znaczne. Np. szpice myśliwskie nie nadają się kompletnie na stróżów, zaś pozostawione bez dozoru mogą gonić zwierzynę. Szpice zaprzęgowe, przystosowane do pracy, wymagają dużo ruchu i fizycznego wysiłku. Są odważne i chętne do poznawania wszystkiego, co nowe.
W grupie 5 wyróżniamy następujące sekcje: północne psy zaprzęgowe, północne psy myśliwskie, północne psy pasterskie, szpice europejskie, szpice azjatyckie i rasy pokrewne, rasy pierwotne, rasy pierwotne myśliwskie oraz psy myśliwskie z pręgą na grzbiecie.
Najpopularniejsze rasy myśliwskie w grupie V – wzorce ras:
Psy gończe i posokowce
To grupa bardzo jednolita. Wszyscy jej przedstawiciele pochodzą od legendarnego psa św. Huberta – bloodhounda. To psy użytkowe i pracujące w czasie polowań głownie jako tropowce i dzikarze. W miastach trzymane są niebyt chętnie z racji zamiłowania do ucieczek i włóczęgostwa. Obdarzone doskonałym węchem, prawie wszystkie wyposażone przez naturę w długie, obwisłe uszy pomocne w tropieniu.
W grupie 6 wyróżniamy sekcje: psy gończe, posokowce, rasy pokrewne.
Najpopularniejsze rasy myśliwskie w grupie VI – wzorce ras:
Wyżły (psy wystawiające zwierzynę)
W tej grupie znajdziemy psy, których wspólną cechą jest wystawianie zwietrzonej zwierzyny poprzez „stójkę”, w bezruchu. Wyżły są wszechstronnie uzdolnione myśliwsko.
Jako psy typowo myśliwskie cenione są głównie wyżły kontynentalne i angielskie, zaś jako psy do towarzystwa – przyjaźń człowieka zaskarbiły sobie głównie setery. Psy tej grupy to zwierzęta obdarzone bardzo miłym charakterem, żywiołowym temperamentem, łagodnością i przyjaznym nastawieniem do ludzi i zwierząt.
W grupie 7 rozróżniamy sekcje: wyżły kontynentalne, wyżły brytyjskie i irlandzkie, setery.
Najpopularniejsze rasy myśliwskie w grupie VII– wzorce ras:
Aportery, płochacze, i psy dowodne.
Tutaj znajdziemy wysoko wyspecjalizowane psy myśliwskie, których głównym zadaniem jest wyszukiwanie i wypłaszanie zwierzyny z zarośli, głównie ptactwa, a następnie po zestrzeleniu przez myśliwego aportowanie jej z ziemi lub wody. Psy z tej grupy są łagodne i spokojne, nie pozbawione jednak energii i żywego temperamentu. To psy towarzyskie, podatne na szkolenie i chętnie pracujące dla człowieka. Dziś doceniane jako psy przewodnicy, pracujące przy wykrywaniu narkotyków, w dogoterapii lub uprawiające psie sporty takie jak agility, frisbee czy obedience.
Grupę 8 dzielimy na następujące sekcje: psy aportujące (retrivery), płochacze (spaniele) i psy dowodne.
Najpopularniejsze rasy myśliwskie w grupie VIII – wzorce ras:
Psy ozdobne i do towarzystwa
W TEJ GRUPIE BRAK PSÓW MYŚLIWSKICH
Charty
To prawdopodobnie najstarsze psy myśliwskie, które znane były już w starożytnym Egipcie i Grecji. Charty od zawsze służyły do ścigania i łowienia zwierzyny na otwartej przestrzeni. Ich cechą charakterystyczną jest długa wąska głowa, długa i muskularna szyja i bardzo długi ogon w czasie biegu służący za ster i pozwalający na nagłe zwroty. Wyróżniają się doskonałym wzrokiem i osiąganiem znacznie większych prędkości w czasie biegu niż inne psy. Charty są bardzo zacięte, zdeterminowane w pogoni za zdobyczą, ale miłe, nie agresywne wobec psów i ludzi. Dziś już się z nimi nie poluje, a w Polsce wymagane jest pozwolenie na ich posiadanie z powodu wykorzystywania przez kłusowników do nielegalnych polowań. Charty mają nieprzystępny charakter i bardzo trudno się szkolą. Mają opinię miłych delikatnych, niekłopotliwych domowników.
Grupa 10 dzieli się na sekcje: charty długowłose, charty szorstkowłose, charty krótkowłose.
PSY NIEGDYŚ UŻYWANE DO POLOWANIA, OBECNIE W POLSCE OBOWIĄZUJE ZAKAZ POLOWAŃ Z CHARTAMI I ICH MIESZAŃCAMI.
Podział psów myśliwskich ze względu na rodzaj ich wykorzystania w łowisku.
Mając na uwadze kryterium użytkowości psów myśliwskich oraz sposób w jaki mogą one poprzez swoją pracę skutecznie wesprzeć myśliwego podczas polowania wyróżnia się w Polsce zwyczajowo kilka ich specjalności. We wspomnianym podziale wyszczególnić można następujące grupy psów: legawce (wyżły), płochacze, tropowce i posokowce, dzikarze, norowce, aportery oraz gończe.
Wyżły to psy chyba najczęściej ze wszystkich innych ras myśliwskich kojarzone z łowiectwem oraz samą sylwetką myśliwego. Legawce to 37 ras tworzących trzon grupy VII według podziału FCI (Międzynarodowej Federacji Kynologicznej).
Przedstawiciele wspomnianej grupy dzieleni są ponadto tradycyjnie na wyżły z Wysp Brytyjskich potocznie nazywane anglikami (Pointer, Seter irlandzki, Seter irlandzki czerwono-biały, Seter angielski, Seter szkocki (Gordon)) oraz wyżły kontynentalne (np. Wyżeł niemiecki krótkowłosy, Wyżeł weimarski, Wyżeł włoski krótkowłosy, Mały münsterländer, Wyżeł czeski szorstkowłosy – Fousek). Główną, charakterystyczną i jednocześnie wspólną cechą wszystkich wyżłów jest zdolność do wykonywanie przez nie stójki inaczej określanej mianem wystawiania. Stójka, (której zawsze towarzyszy m.in. zauważalne skoncentrowanie uwagi psa oraz wyraźne napięcie muskulatury całego ciała), manifestuje się poprzez zamieranie wyżła w bezruchu, w charakterystycznej pozycji w momencie, w którym zwietrzył on zwierzynę. Sposób jej wykonania jest w dużej mierze zależny od rasy chociaż nie bez znaczenia są tutaj także indywidualne cechy poszczególnych czworonogów.
Dla przykładu od pointera, „arcymistrza pola” poruszającego się po nim z wielką pasją, dużą prędkością, od horyzontu do horyzontu, oczekuje się przejścia do niemalże posągowej stójki z pełnego galopu, podczas gdy np. setery czy wyżły niemieckie powinny wcześniej „ściągać”. Pod pojęciem tym należy rozumieć „przejście”, pokonanie przez psa jeszcze kilku bądź kilkunastu metrów od chwili kiedy poczuje on odwiatr zwierzyny do momentu jego zatrzymania się w typowej pozie wystawienia.
W przypadku wyżłów niemieckich stójka będzie najczęściej wykonywana w pozycji stojącej, nierzadko z ugiętą i podniesioną ku górze jedną z kończyn piersiowych. Setery angielskie natomiast wystawiają w pozycji warującej lub półsiadzie stąd też wzięła się polska nazwa grupy VII – legawce (ówczesny pies legawy jako pierwszy pomocnik myśliwego przejawiający skłonności do wystawiania brał jeszcze udział, w polowaniach można by powiedzieć „starego typu”, podczas których ptactwo znajdujące się przed warującym psem nakrywano siecią).
Bez wątpienia kariera wyżłów nabrała tempa w okresie wprowadzenia do łowiectwa broni palnej, umożliwiającej oddawania wielu, celnych strzałów w niewielkich odstępach czasu. Zastosowanie tego nowego, rewolucyjnego rozwiązania spowodowało wówczas ukształtowanie reguł i zasad polowania z wyżłami, które zachowały się i funkcjonują do dnia dzisiejszego.
Według przyjętego i utartego kanonu pracy od psów tych wymaga się, aby znajdując się w dużym polu przeszukiwały one (okładały) je pod wiatr (ewentualnie z wiatrem bocznym), wydajnie przy tym galopując bądź kłusując w stylu danej rasy (sposób poruszania się psa, trzymania głowy, ogona itp. ). Samo okładania pola przez psa powinno charakteryzować się wykonywaniem przez niego 80 – 150 metrowych zakosów w prawo i lewo z zaznaczeniem, iż każdorazowa zmiana strony musi następować przed towarzyszącym psu myśliwym, przy założeniu stałego posuwania się tego duetu do przodu (w celu lepszego zobrazowania pracy psa można w uproszczeniu powiedzieć, iż pies porusza się przed myśliwym „zygzakiem”). Taki typ pracy gwarantuje skuteczne, systematyczne oraz szybkie przeszukanie jak największej powierzchni pola pod kątem odnalezienie bytującej tam zwierzyny (wszelkie zwierzęta nie będąca obiektem polowania oraz zwierzęta domowe powinny być przez psa respektowane czyli ignorowane).
Kiedy natomiast zwierzyna zostaje przez psa zwietrzona, wyżeł powinien ją wystawić, a po dojściu do niego przygotowanego do oddania strzału myśliwego wypchnąć ją po otrzymaniu stosownej komendy. Podczas wykonywania wymienionych czynności, zarówno przez psa jak i myśliwego, ten pierwszy winny jest zachować spokój i opanowanie, a także pozostać na miejscu, aż do chwili otrzymania polecenia szukania oraz zaaportowania przewodnikowi strzelonej przy nim zwierzyny.
Wraz ze schyłkiem XIX w. pojawiła się w Niemczech i rozpowszechniła tendencja przekształcania wyżła w psa coraz bardziej uniwersalnego. Trend ten utrzymał się do dziś. Obecnie przedstawicieli grupy VII układa się i skłania do pracy nie tylko w suchym polu, ale często w dwóch (wyżły wielostronne – pole, woda), a nawet w trzech środowiskach (wyżły wszechstronne – pole, woda, las). I choć taka maksymalizacja wykorzystania użytkowych możliwość wyżłów w różnych typach łowiska ma swoje uzasadnienie praktyczne, posiada także spore grono przeciwników. Uważają oni, iż praca dolnym wiatrem oraz aport wpływają w sposób zdecydowanie pejoratywny na siłę górnego wiatru wyżła, stanowiącego można by rzec kwintesencje jego myśliwskich, wrodzonych możliwości. Od psów wielo i wszechstronnych wymaga się nabycia szerszych umiejętności pracy m.in. w tzw. małym polu (przynoszenie zagubionej zwierzyny czy włóczek (ptak łowny, królik, zając)), w wodzie (aport kaczki z szuwarów, bobrowanie za nią itp.) jak również w lesie (zachowanie spokoju na stanowisku, buszowanie, tropienie po farbie, włóczka drapieżnika itp.) z czym większość odpowiednio układana i prowadzona daje sobie doskonale radę.
Płochacze to psy, które w przeciwieństwie do wyżłów trudno zaszeregować do jednej konkretnej grupy ras podziału przyjętego przez FCI. I choć do tradycyjnych płochaczy zalicza się psy należące do grupy VIII FCI tj. Spaniele Angielskie (m.in. Cocker Spaniel Angielski, Angielski Springer Spaniel, Walijski Springer Spaniel) oraz Płochacza niemieckiego i Kooikerhondje (Płochacz Holenderskiego), w łowisku, w roli psów tej specjalności spotyka się różnych przedstawicieli małych i średnich ras psów myśliwskich tj. teriery, gończe czy jamniki.
Zasadniczą jednak cechą, która odróżnia płochacze od wyżłów jest to, iż te pierwsze nie posiadają zdolności do wykonywania stójki choć sam schemat sposobu ich pracy jest zbliżony. Brak wspomnianej umiejętności wystawiania wymusił poniekąd inną metodę pracę tych psów, mianowicie „przed strzelbą”, a więc w pobliżu myśliwego.
Odpowiednio wyszkolony płochacz powinien podczas przeszukiwania pola poruszać się zakosami, zawsze przed myśliwym, nie oddalając się od niego na dystans większy niż 30-35 metrów w prawo i lewo, a zwietrzoną zwierzynę zaznaczać w czytelny dla przewodnika sposób postawą swojego ciała oraz ruchami ogona dając mu tym samym czas i szansę na złożenie się i oddanie strzału.
Choć aportować postrzałki są w stanie i to z sukcesem praktycznie wszystkie psy ras myśliwskich, których zdolności w tym kierunku zostały dodatkowo wzmocnione szkoleniem, kynologia dochowała się także w tej konkretnej dziedzinie użytkowości, wyspecjalizowanych ekspertów w postaci sześciu ras Retrieverów ( Labrador Retriever, Golden Retriever, Flat Coated Retriever, Curly Coated Retriever, Nova Scotia Duck Tolling Retriever oraz Chesapeack Bay Retriever) zaklasyfikowanych przez FCI do grupy VIII. Najistotniejszą cechą Retrieverów, która wysuwa je przed szereg innych czworonogów zdolnych do aportu jest fakt posiadania przez nie unikatowej umiejętności w postaci tzw. markingu.
Pod tym angielsko brzmiącym wyrazem kryje się zdolność do zapamiętywania przez towarzyszącego myśliwemu psa, toru lotu oraz domniemanego miejsca upadku strzelonego przy nim ptactwa (nawet kilku czy kilkunastu sztuk), które pies równie chętnie i w odpowiedniej kolejności (zgodnej z tą w jakiej zostały strzelone) podejmuje z lądu jak i lodowatej wody. Ta wyjątkowa zaleta użytkowa w połączeniu z bardzo przyjaznym usposobieniem zdecydowały o tym, iż psy te (głównie Labradory i Goldeny) znalazły swoich zwolenników nie tylko wśród myśliwych, ale zyskały najpierw sympatię, a następnie status najpopularniejszych czworonogów na świecie utrzymywanych dla towarzystwa. Polska także wpisuje się w tym kontekście, w tę globalną tendencje, przy czym w łowiectwie, dwa najpopularniejsze Retrievery są wykorzystywane także jako płochacze oraz tropowce.
Do grupy dzikarzy zwykło zaliczać się wszystkie psy użytkowane do polowań na dziki tak więc mogą być nimi zarówno jamniki, teriery jak i wyżły, różne rasy psów gończych czy szpice myśliwskie.
Ze względów humanitarnych oraz etycznych myśliwy musi sobie oczywiście zadać pytanie czy wybór danej rasy do tego typu polowania jest właściwy. Po pierwsze pies nigdy nie może zastąpić myśliwego podczas polowania, ma jedynie stanowić dla niego wsparcie, ponadto wykorzystywanie do polowań na dziki psów zbyt dużych, ciężkich czy mało zwrotnych stanowi naganną praktykę narażającą je na bardzo dotkliwe urazy ze strony czarnego zwierza, a nawet tragiczne zakończenie żywota.
Choć wymagania jakie stawia się psom podczas polowań indywidualnych lub zbiorowych zasadniczo różnią się, można jednak uznać, iż wspólnym mianownikiem idealnego dzikarza są takie cechy jak wykazywanie zainteresowanie podczas łowów tylko dzikami, odwaga, wytrwałość, pasja, karności, ciętość, przy trzymanej w ryzach niezależności, która nie będzie popychać dzikarza w czasie pobytu w łowisku, w kierunku działań na „własną łapę”.
Podczas polowań indywidualnych bardziej przydatne i użyteczne wydają się być psy małych ras myśliwskich jak jamniki, alpejskie gończe krótkonożne czy teriery (choć te muszą być w stanie zapanować nad swoim temperamentem i ciętością), których m.in. niepozorny wzrost stanowi jedną z cech przyczyniających się do wysokiego stopnia ich skuteczności.
Mając na uwadze fakt, iż podczas tego typu łowów rola dzikarza sprowadza się do zatrzymania dzika w miejscu, oszczekujący z niestwarzającej dla siebie większego ryzyka odległości pies, wykazujący przy tym umiarkowany stopień agresywności bywa często lekceważony przez dzika, przez co nie skłania go do ucieczki. Zwierz nie czując się zagrożony, nie uchodzi, dając tym samym myśliwemu czas oraz okazję dojścia go i oddania skutecznego strzału. Psy myśliwskie ras średnich i dużych o odpowiedniej odwadze i dzielności sprawdzają się natomiast zdecydowanie lepiej podczas polowań zbiorowych, kiedy to oczekuje się od nich „wypchnięcia” z opolowywanego miotu bytujących w nim dzików tuż na linię myśliwych.
Psu w żadnym wypadku nie wolno oddawać się samowolnej, długotrwałej gonitwie za zwierzyną, a po dokładnym przeszukaniu miotu i zakończonym pędzeniu musi on bezproblemowo zostać odwołany i powrócić do podkładaczy. W sytuacji podążania za postrzałkiem dzikarz powinien iść po jego tropie do skutku i albo go osaczyć albo doprowadzić myśliwego do osobnika, który „spisał już testament”.
Tropowce i posokowce to dwie, a właściwie jedna, zróżnicowana, ale bardzo szczególna grupa psów myśliwskich. O jej wyjątkowości decyduje fakt tego jak ważną i pożyteczną pracę psy tej specjalności wykonują na rzecz zwierzyny i myśliwych nie zawsze przecież perfekcyjnie celnie posyłających swe kule w jej kierunku. Dzięki, swojej ciężkiej, ale i odpowiedzialnej pracy tropowce dopełniają z satysfakcjonującymi rezultatami pojęcie dobrze rozumianych „etycznych i prawych łowów”.
W polskiej nomenklaturze łowieckiej mianem tropowców określa się psy, do zadań których należy poszukiwanie i dochodzenie rannej, grubej zwierzyny zwanej w gwarze myśliwskiej postrzałkami. Grupa tropowców jest duża i złożona z przedstawicieli rekrutujących się bez mała ze wszystkich grup psów myśliwskich. Znaleźć tu więc można zarówno aportery, jak i jamniki, teriery, gończe, szpice czy legawce.
Spośród tropowców przyjęło się też zwyczajowo wyodrębnianie 3 ras (zaliczonych do grupy VI FCI) posokowców tj. bawarskiego, hanowerskiego oraz alpejskiego gończego krótkonożnego. Teoretycznie te szlachetne psy, spośród wszystkich innych wydają się być najbardziej do tego typu pracy predestynowane, ze względu naturalną skłonność do posługiwania się podczas pracy dolnym wiatrem (czego nie można jednakże odmówić i jamnikom oraz pozostałym przedstawicielom grupy VI), niemniej jednak nie do przecenienia są także przejawiane przez poszczególne osobniki niezależne od rasy cechy indywidualne.
Do zadań tropowców należy odnajdywanie postrzałów po zimnej, starej oraz przestarzałej farbie, a więc leżącej 6-8h, 12 i ponad 24 godziny.
Gończe to najliczniejsza (71 ras zarejestrowanych przez FCI w grupie VI), najstarsza obok chartów oraz najbardziej zróżnicowana pod względem eksterierowym grupa psów myśliwskich przeznaczanych, od zarania dziejów do łowów w środowisku leśnym. Ten typ łowiska i sposób polowania do jakiego te psy wykorzystywano ukształtował ich pokrój, nadając im budowę wytrwałego, zdolnego do wielogodzinnej pogoni długodystansowca, poruszającego się głównie kłusem ze względu na fakt, iż jest to chód charakteryzujący się największą ekonomiką ruchu.
Zdecydowanie nie bez znaczenia dla gończych jest także aspekt posiadania przez nie doskonałego dolnego wiatru i głośnego, melodyjnie brzmiącego głosu pozwalającego doświadczonemu myśliwemu zorientować na podstawie grania psa, gdzie w danej chwili ten ostatni się znajduje, za jaką zwierzyną podążą, czy goni na oko czy po tropie itp. Niemniej jednak czasy rozkwitu i świetności tradycyjnych polowań z gończymi skończyły się wraz z upadkiem arystokracji.
W Polsce polowania tego typu są zabronione, ale przedstawiciele VI grupy FCI wykorzystywani są z sukcesem w roli tropowców, płochaczy czy dzikarzy. Warto także podkreślić, iż polska kynologia „wydała na świat” dwie rodzime rasy psów gończych tj. Gończego Polskiego oraz Ogara Polskiego, z których zwłaszcza ten pierwszy zawładnął sercami polskich myśliwych sprawdzając się doskonale, dzięki swym walorom użytkowym w roli naprawdę skutecznego psa myśliwskiego.
Norowce to grupa wyspecjalizowanych psów myśliwskich, wyhodowanych w celu polowania pod ziemią. Do norowców zalicza się wszystkich przedstawicieli grupy IV (czyli 9 ras jamników) oraz niektóre teriery (przede wszystkich Niemieckiego Teriera Myśliwskiego, Teriera Walijskiego, Foksteriera Krótko- i Szorstkowłosego, Border Teriera czy Jack i Parson Russell Teriera).
Do tradycyjnych zadań psów ras norujących należało zmuszenie do opuszczenia nory (lub zdławienia) bytujących w niej drapieżników czworonożnych taki jak lis i borsuk. Obecnie dołączył do nich również jenot. Na początku XX wieku zaistniała także potrzeba ograniczenia pogłowia dzikich królików zamieszkujących w podziemnych norach, a stanowiących w niektórych regionach poważny problem. Aktualnie jednak ten typ norowanie nie jest w Polsce praktykowany.
Cechami jakimi powinien legitymować się dobry norowiec poza odpowiednią budową, rozumianą głównie jako mały wzrost oraz stosunkowo niewielki obwód klatki piersiowej, są pewne, pożądane cechy jego charakteru. Zaliczyć do nich można pasję, czyli chęć pościgu za drapieżnikiem, wytrwałość w ataku na tego ostatniego, skłaniającą psa do systematycznej i nieprzerwanej pracy w norze, a także wiatr czyli czułość jego węchu pozwalający mu zwłaszcza w przypadku rozbudowanych przestrzennie nor bezbłędnie lokalizować przeciwnika.
Ideą polowania z norowcami jest wypłaszanie przez pracującego pod ziemią psa bytującego tam drapieżnika na strzał oczekującego przy norze myśliwego. Polowania tego typu to oprócz niesamowicie emocjonujących przeżyć dla myśliwego, jedna, co warto podkreślić,
z najefektywniejszych metod redukcji drapieżników czworonożnych, a więc tym samym forma ochrony zwierzyny drobnej. Można wyróżnić następujące metody polowań z norowcami : w norach naturalnych (forma tradycyjna i najbardziej popularna), w norach sztucznych zakładanych w łowisku, przy stogach oraz w przepustach i drenach melioracyjnych.
Ze względu na dobro i bezpieczeństwo psa za nie do przecenienia trzeba uznać posiadanie przez myśliwego umiejętności rozpoznawania tego czy nory są zasiedlone czy też nie, jak również określenia kto jest ich potencjalnym lokatorem. Ma to znaczenie zwłaszcza w przypadku polowania przy norach naturalnych, w których to przykładowo dochodzi do spotkania psa młodego bądź niedoświadczonego z borsukiem będącym znacznie trudniejszym i silniejszym fizycznie przeciwnikiem od lisa czy jenota.
Z wielką niechęcią opuszcza on swe nory, broni się zaciekle wykorzystując w pełni atrybuty, w które wyposażyła go natura w postaci długich ostrych pazurów, mocnych zębów i silnego ich chwytu. Poza tym w skrajnych przypadkach borsuki zdolne są zakopywać intruza, w zaślepionej części korytarza, wtedy to życie psa często zależy już tylko niestety od ingerencji z zewnątrz. Lis natomiast jest drapieżnikiem, który gotowy jest zarówno podjąć walkę jak i po prostu salwować się ucieczką. Istotnym jest tu także fakt, iż lis w przeciwieństwie do jenota i borsuka nie przesypia zimy. Jego zadowalająca kondycja podczas tej pory roku gwarantuje mu przetrwanie także poza norą w związku z czym nie musi się tak zaciekle bronić przed jej opuszczeniem i może pozwolić sobie w skrajnych okolicznościach na jej pospieszne opuszczenie.
Polowanie przy norach naturalnych jest polowaniem najtrudniejszym i najbardziej niebezpiecznym dla psa zwłaszcza w przypadku gdy ukształtowanie nory nie jest dokładnie znane bądź jest to nora jednokomorowa, mała i ślepa, z której pies nie ma możliwości wypędzenia lisa, a jedyne co mu pozostaje to głoszenia i kopanie.
„Wycieranie nor” naturalnych bez wątpienia wiąże się z największym zagrożeniem dla pracujących psów, z których najpoważniejszym jest zakopanie psa. Późniejsza próba lokalizacji jego położenia i dotarcia do tego miejsca jest sprawą bardzo trudną, poza tym nie może pomijać ważnej kwestia dotyczącej ewentualnego dewastowania środowiska podczas rozkopywanie nor.
Alternatywą dla nor naturalnych są jej sztuczne odpowiedniki zakładane w łowisku. Konstruuje się je z różnych materiałów tj np. drewno, beton, cegły czy tworzywa sztuczne w sposób jak najwierniej odzwierciedlający układ nor naturalnych. Składają się one z kotła (w norach naturalnych może być nawet kilka kotłów w przypadku bardzo rozbudowanych nor borsuczych) czyli miejsca, które stanowi główne lokum mieszkańca nory, gdzie odpoczywa, śpi, wychowuje młoda, a także z korytarza bądź korytarzy, które są drogami wejścia i wyjścia (nazywane oknami – czyli wlotami nory) z kotła na powierzchnię ziemi. Wspomniane sztuczne konstrukcje posiadają nad naturalnymi tę przewagę, iż znana jest ich dokładna lokalizacja jak również ich budowa przestrzenna.
Dzięki temu łatwo można przewidzieć kierunek ucieczki drapieżnika (który przeważnie bardzo szybko stara się ją opuścić nie próbując jednocześnie wchodzić w bezpośredni kontakt z norowcem), a w sytuacji ewentualnego zagrożenia bezpieczeństwa psa pozwala dużo łatwiej oraz szybciej do niego dotrzeć i podjąć odpowiednie działanie.
Kolejną metodą norowania jest polowanie w przepustach i drenach melioracyjnych. Muszą one być suche, drożne i posiadać wylot np. na rów. Najczęściej długość ich nie przekracza 300m, choć spotyka się i takie, które mierzą nawet ponad 1 km. W przypadku tych ostatnich myśliwi obstawiają znajdujące na ich przebiegu wybrane studzienki. Podczas tego typu polowania jamniki można wpuszczać do kanałów parami, jednakże teriery sugeruje się (we względu na ich wzrost i temperament) umieszczać raczej pojedynczo lub na zmianę. Generalnie podczas łowów z norowcami należy mieć zasadniczo na względzie, iż
w przypadku wpuszczania do nory na raz więcej niż jednego psa istnieje znaczne ryzyko zaistnienia miedzy nimi bezpośredniego konfliktu. Norowce w sytuacji kontaktu z drapieżnikiem mogą nie stanowić dla siebie wsparcia lecz zaczną ze sobą walczyć lub pobudzać się nawzajem znacznie opóźniając moment opuszczenia nory (ma to szczególne znaczenie w przypadku nor naturalnych). Co bardzo ważne psy obowiązkowo pracują bez obroży, która mogłaby pod ziemią przyczynić się do ich zaklinowania.
Ostatnią, bardzo skuteczną, dająca rewelacyjne efekty i lubianą przez myśliwych formą norowania jest polowanie na drapieżniki przy stogach. Polowanie to jest dla psa znacznie bezpieczniejsze od norowań pod powierzchnią ziemi. O jego sukcesie i licznych pokotach przesądza fakt, iż obecnie duża część lisiej populacji traktuje stogi jako substytut nor ziemnych. Co więcej praktycy sugerują, iż największa liczba lisów zasiedla stogi składające się z okrągłych balotów, w przeciwieństwie do stert słomy upakowanej w „kostki”, które utrudniają poruszanie się zwierzętom, a czasem mogą stanowić nawet śmiertelne zagrożenie dla psów.
Jeśli chodzi o dobór norowców do stogowania to wydaje się, iż do polowań tego typu bardziej predestynowane są teriery, którym łatwiej, dzięki swej budowie ciała przemieszczać się obrębie stogu i przeszukiwać jego piętra. Podczas polowania przy stogach należy zdecydowanie zwrócić szczególną uwagę na zachowanie daleko idących środków ostrożności przy posługiwaniu się bronią i pamiętać o zapisie w rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 marca 2005r., w sprawie szczegółowych warunków wykonywania polowania i znakowania tusz dopuszczającym oddawanie strzałów wyłącznie do zwierzyny odchodzącej od stogów.
Zanim jednak norowiec będzie miał okazję sprawdzenia swych walorów użytkowych i umiejętności podczas prawdziwego polowania warto zapoznać go z norą i lisem na sztucznie do tego celu stworzonym obiekcie – sztucznej norze, o konstrukcji jak najbardziej przypominającej warunki naturalne, ale tak zaaranżowanej (zastawki odgraniczające zwierzęta, ruchome pokrywy zewnętrzne), iż daje ona przewagę psu nad lisem, a ponadto umożliwia przewodnikowi ciągłą obserwację pracy czworonoga i ewentualne podjęcie interwencji w każdym odcinku jej przebiegu.
Trenowanie psów do pracy w sztucznej norze nie jest rozwiązaniem ostatnich czasów, gdyż jak wynika z niemieckiego tłumaczenia książki Fouilloux`a czyniono to już w 1560 roku. Za zasadnością tego typu szkolenia przemawia fakt, iż sztuczna nora przygotowuje norowca na takie sytuacje jakie mogą zaistnieć podczas realnego polowania, uczą go przemieszczania się po wąskich, ciasnych i ciemnych korytarzach, a także co jest bardzo przydatne w późniejszej praktyce odróżniania nor pustych od zasiedlonych. Myśliwi polujący z norowcami sugerują, aby bardzo uważnie i rozsądnie „ustawiać poprzeczkę” początkującemu norowcowi, rozpoczynając norowanie z nim od polowań przy norach wyposażonych w kilka okien, następnie zapoznając psa z drenami i niewielkimi stogami, a w miarę nabierania doświadczenia także z trudniejszymi norami naturalnymi wyposażonymi tylko w jedno okno i dużymi stogami. Niewątpliwie różnorodność doświadczeń i sytuacji z jakimi pies miał możliwość spotkać się podczas treningów w sztucznej norze przekłada się na jego sukces łowiecki, a czasami także ratuje mu życie lub pozwala uniknąć poważnych urazów.
Zabrania się kopiowania zdjęć oraz opisów (w całości lub w części) bez zgody właściciela i administratora strony. Zgodnie z Ustawą o Prawie Autorskim i Prawach Pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 roku (Dz.U.94 Nr 24 poz. 83, sprost.: Dz.U.94 Nr 43 poz.170) wykorzystywanie autorskich pomysłów, rozwiązań, kopiowanie, rozpowszechnianie zdjęć, fragmentów grafiki, tekstów opisów w celach zarobkowych, bez zezwolenia autora jest zabronione i stanowi naruszenie praw autorskich oraz podlega karze. Znaki towarowe i graficzne są własnością odpowiednich firm i/lub instytucji.